- strona główna
- tłumacz
- rosyjski
tłumacz rosyjski
Język rosyjski - fakty i ciekawostki
Język rosyjski - русский язык (russkij jazyk), jest językiem ojczystym dla ok. 150 mln. ludzi (ok. 2,5% mieszkańców globu), co sytuuje go na 8. miejscu na świecie pod względem liczby rodzimych użytkowników. Jest zarazem najczęściej stosowanym językiem w Europie. Język rosyjski jest też drugim językiem dla wielu obywateli (ok. 100 mln.) państw byłego Związku Radzieckiego, pełniąc w nich funkcję lingua franca.
Rosyjski posiada status języka urzędowego w Rosji, Kazachstanie, Kirgistanie i na Białorusi oraz w kilku regionach państw wchodzących niegdyś w skład ZSRR, np. w Abchazji, Osetii Południowej i na Krymie.
Język rosyjski należy do grupy języków wschodniosłowiańskich. Zapisywany jest cyrylicą, która została utworzona pod koniec IX w. na bazie alfabetu greckiego. Rosyjski wywodzi się z języka staroruskiego (jego podstawą z kolei był język staro-cerkiewno-słowiański), z którego wykreowały się w XIV w. również języki ukraiński i białoruski.
W przeciwieństwie do wielu współczesnych języków rosyjski nie wykazuje dużego zróżnicowania dialektalnego w samej Rosji. Taki stan rzeczy jest skutkiem polityki centralizacyjnej władz rosyjskich i przymusowej migracji ludności ze wsi do miast w XX w. Wyróżnia się dwie zasadnicze grupy dialektów regionalnych: północną i południową.
Normy języka rosyjskiego reguluje Instytut Języka Rosyjskiego, który wchodzi w skład Rosyjskiej Akademii Nauk.
Rosyjski jest językiem oficjalnym wielu międzynarodowych instytucji i organizacji, m.in. ONZ, OBWE, Międzynarodowego Trybunału Karnego, Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej i Szanghajskiej Organizacji Współpracy.
Leksyka rosyjska zawiera sporo zapożyczeń z języków europejskich, w tym również z polskiego. Przykładami polonizmów są m. in. następujące słowa: полковник [polkownik] – pułkownik, кролик [krolik] – królik i петрушка [petrushka] – pietruszka.
W rosyjskim akcent jest ruchomy, a różnice w akcencie wyrazowym czasem skutkują różnicami znaczeniowymi. Na przykład zdanie Я плачу [ja plachU] oznacza „ja płacę”, natomiast Я плáчу [ja plAchu] oznacza „ja płaczę”.
W języku rosyjskim istnieją dwa odpowiedniki koloru niebieskiego: синий [seeniy] – granatowy oraz голубой [goluboy] – jasnoniebieski. W związku z tym, jak wykazały badania, rodzimi użytkownicy rosyjskiego lepiej rozróżniają odcienia koloru niebieskiego niż native speakerzy języka angielskiego.
достопримечательности [dostoprimechatel'nosti] to jedno z najtrudniejszych do wymówienia słów. Oznacza ono atrakcje turystyczne.
Bliskie pokrewieństwo z językiem polskim
Język rosyjski i polski należą do rodziny języków słowiańskich, co sprawia, że mają wiele wspólnych cech. Oba języki posiadają system deklinacji, który obejmuje przypadki gramatyczne, liczby i rodzaje. Dzięki temu Polacy uczący się rosyjskiego mają łatwiej zrozumieć zasady gramatyki, a nawet wyłapać pewne podobieństwa w słownictwie. Niemniej jednak, różnice między tymi językami nadal pozostają znaczące, dlatego warto pamiętać o tych różnicach podczas nauki.
Bogactwo literatury rosyjskiej
Literatura rosyjska to jeden z najbardziej znaczących dorobków kultury światowej, obejmujący twórczość takich pisarzy jak Lew Tołstoj, Fiodor Dostojewski, czy Anton Czechow. Nauka języka rosyjskiego daje możliwość odkrywania oryginalnych tekstów tych autorów, co pozwala na pełniejsze zrozumienie ich dzieł oraz kontekstu kulturowego.
Liczba mówiących językiem rosyjskim
Rosyjski jest jednym z najpopularniejszych języków na świecie – mówi nim jako ojczystym aż 258 milionów osób. To sprawia, że jest to ósmy język pod względem liczby użytkowników. Znajomość języka rosyjskiego daje zatem możliwość komunikacji z bardzo dużą liczbą ludzi.
Rosyjski alfabet – cyrylica
Język rosyjski używa alfabetu cyrylicy, który składa się z 33 liter. Ten alfabet, choć odrębny od łacińskiego, stosowanego w języku polskim, posiada wiele wspólnych cech. Polacy uczący się rosyjskiego muszą przyswoić nowe znaki, ale na ogół nie sprawia im to wielu trudności.
Wymowa miękka i twarda
Rosyjski jest językiem, w którym występuje zjawisko miękkiej i twardej wymowy spółgłosek. Wymowa miękka dotyczy sytuacji, gdy spółgłoska jest wymawiana z dodatkowym elementem "palatalizacji", co jest istotnym elementem fonetyki rosyjskiej. Dla Polaków to ciekawe zjawisko, gdyż także w polskim występuje palatalizacja.
Bogactwo zdrobnień
W języku rosyjskim często stosuje się zdrobnienia oraz zgrubienia w odniesieniu do imion, rzeczowników czy przymiotników. To zjawisko, podobne do polskiego, pokazuje bliskie pokrewieństwo obu języków i sprawia, że Polacy uczący się rosyjskiego mogą łatwiej przyswoić te formy wyrazowe. Zdrobnienia i zgrubienia są powszechne w codziennej komunikacji oraz w literaturze, a ich zrozumienie pozwala na głębsze zanurzenie się w kulturze rosyjskiej.
Różnorodność dialektów rosyjskich
Język rosyjski jest używany na ogromnym obszarze, co prowadzi do istnienia wielu dialektów. W związku z tym Polacy uczący się rosyjskiego mogą zetknąć się z różnymi odmianami języka, które zmieniają się w zależności od regionu. Choć rosyjski standardowy jest powszechnie używany i zrozumiały dla większości mówiących, warto poznać dialekty, aby lepiej zrozumieć kulturę i tradycje różnych części Rosji.
Wpływ języka rosyjskiego na inne języki
Ze względu na swoją długą historię, język rosyjski miał wpływ na rozwój innych języków, zwłaszcza tych, które są używane na terenach byłego Związku Radzieckiego. Polacy uczący się rosyjskiego mogą zauważyć pewne wpływy języka rosyjskiego na polski, zwłaszcza w dziedzinie słownictwa związanej z nauką, polityką czy technologią. Zrozumienie tych wpływów może pomóc w lepszym opanowaniu obu języków.
Pozycja języka rosyjskiego na świecie
Język rosyjski jest jednym z sześciu oficjalnych języków Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) oraz jednym z języków roboczych Unii Eurazjatyckiej. Dla Polaków nauka rosyjskiego może być przydatna w kontaktach międzynarodowych, a także w kontekście współpracy gospodarczej i naukowej z krajami rosyjskojęzycznymi.
Wkład Rosji w rozwój nauki i technologii
Rosja od dawna słynie ze swojego wkładu w rozwój nauki i technologii, zwłaszcza w dziedzinach takich jak kosmonautyka, fizyka, matematyka czy informatyka. Naukowcy rosyjscy odgrywali kluczową rolę w licznych przełomowych odkryciach i wynalazkach, które wpłynęły na kształt współczesnego świata. Dla Polaków zainteresowanych nauką i technologią, nauka języka rosyjskiego pozwala na dostęp do oryginalnych źródeł i publikacji naukowych, a także lepsze zrozumienie osiągnięć naukowych związanych z krajami rosyjskojęzycznymi. Znajomość rosyjskiego może także otworzyć drzwi do współpracy naukowej oraz nowych możliwości zawodowych w międzynarodowych projektach badawczych i technologicznych.
Pułapki językowe w tłumaczeniu z języka rosyjskiego na język polski
Zdarza się, że intuicja podpowiada komuś tłumaczenie. które może prowadzić do pomyłek. Takie pomyłki mogą wydawać się śmieszne, ale mogą mieć poważne konsekwencje. Profesjonalny tłumacz zwraca baczną uwagę na słowa, które brzmią podobnie w dwóch językach, ale posiadają odmienne znaczenia, take jak przykłady poniżej.
Słowo rosyjskie |
Prawidłowe tłumaczenie na polski |
Uwaga na błędne tłumaczenie! |
час [chas] | godzina | czas - время [vremya] |
дворец [dvorets] | pałac | dworzec - вокзал [vokzal] |
диван [divan] | tapczan, kanapa | dywan - ковер [kover] |
глаз [glaz] | oko | głaz - скала [skala] |
беседа [beseda] | rozmowa | biesiada - пиp [pir] |
неделя [nedelya] | tydzień | niedziela - воскресенье [voskresen'ye] |
родина [rodina] | ojczyzna | rodzina - семья [sem'ya] |
стул [stul] | krzesło | stół - стол [stol] |
страна [strana] | kraj | strona - сторона [storona] |
сутки [sutki] | doba | sutki - соски [soski] |
Praktyczny słowniczek polsko - rosyjski
wyrażenie polskie |
wyrażenie rosyjskie |
---|---|
tak | да (da) |
nie | нет (njet) |
proszę | пожалуйста (pożalujsta) |
dziękuję | спасибо (spasiba) |
przepraszam | извините (izwinite) |
dzień dobry | добрый день (dobryj dzień) |
dobry wieczór | добрый вечер (dobryj wieczier) |
dobranoc | спокойной ночи (spakoynoj notszi) |
do widzenia | до свидания (do swidania) |
cześć (na powitanie) | привет (priwiet) |
Jak się masz? | Как дела? (Kak diela?) |
Dziękuję, dobrze. | Спасибо, хорошо (Spasibo, horoszo) |
Nazywam się... | Меня зовут (Mienia zawut) |
Nie rozumiem | Я не понимаю (Ja nie panimaju) |
Jestem Polką / Polakiem | Я поляк / Я полячка (Ja poljak / Ja polaczka) |