tłumacz norweski
Język norweski - fakty i ciekawostki
Językiem norweskim jako ojczystym posługuje się ok. 5 mln. ludzi (ok. 0,07% mieszkańców globu). Pod względem liczby rodzimych użytkowników język ten plasuje się poza pierwszą setką najczęściej stosowanych języków na świecie.
Norsk jest językiem urzędowym w Norwegii.
Norweski należy do grupy języków germańskich, a konkretnie do podgrupy północnogermańskiej. Język ten wyewoluował z zachodnich dialektów języka staronordyjskiego ok. XII w. – z tego okresu wywodzą się najstarsze zabytki piśmiennictwa norweskiego. W następstwie unii z Danią pomiędzy XVI a XIX w. dominującym językiem na terenach Norwegii stał się język duński. Współczesna odmiana norweskiego zwana obecnie bokmål (język literacki ) zaczęła się kształtować w XVIII w. na bazie dialektu Oslo oraz języka duńskiego.
Interesującym zjawiskiem dotyczącym języka norweskiego jest usankcjonowane prawnie współistnienie dwóch równorzędnych wariantów języka norweskiego. Są to: bokmål oraz nynorsk – język nowonorweski, którym posługuje się 10-20% populacji, głównie z rejonów podmiejskich. Obecnie organem zajmującym się kwestiami regulacyjnymi jest Rada Języka Norweskiego (Språkrådet).
W norweskim wyróżnia się cztery zasadnicze norweskie dialekty: północnonorweski, trønderski, wschodnionorweski oraz zachodnionorweski. Zasadnicze różnice występują na poziomie wymowy oraz słownictwa, w mniejszym stopniu dotyczą morfologii i składni.
Ze względu na pokrewieństwo genetyczne norweski (w odmianie bokmål) wykazuje duże podobieństwo do języków duńskiego i szwedzkiego. Te trzy języki uznaje się za wzajemnie zrozumiałe, czego dowodem jest fakt, że Norwegowie skutecznie komunikują się w języku ojczystym z mieszkańcami Danii i Szwecji.
Norweski jest jednym z języków oficjalnych Rady Nordyckiej.
W norweskim, podobnie jak w szwedzkim, występuje duża liczba samogłosek. Wyróżnia się aż 19 fonemów samogłoskowych.
W przeciwieństwie do wielu współczesnych języków europejskich w norweskim nie występuje odmiana wymowy uznawana za standardową. W związku z tym wszystkie odmiany regionalne mają status równoprawny.
W języku norweskim występuje akcent toniczny (sylaba wymawiana jest specjalnym tonem). Wyróżnia się dwa tony.
Najdłuższym słowem w języku norweskim jest 33-literowy rzeczownik menneskerettighetsorganisasjonene, który po polsku oznacza ‘organizacje praw człowieka’.
Kilka słów z języka norweskiego przeniknęło do języków europejskich. Przykładami zapożyczeń norweskich w polszczyźnie są słowa związane z realiami geograficznymi, np. fiord, oraz sportami zimowymi, np. slalom i telemark.
Dwujęzyczność Norwegii
Język norweski jest oficjalnym językiem w Norwegii, ale ma dwie oficjalne formy pisane: bokmål i nynorsk. Bokmål jest bardziej powszechne i oparte na duńskim, z którego ewoluowało, podczas gdy nynorsk opiera się na tradycyjnych norweskich dialektach. Norwegowie uczą się obu form pisanych w szkole, ale mówią w swoich lokalnych dialektach, które są zróżnicowane i bogate. Dla Polaków zainteresowanych nauką języka norweskiego warto jest wiedzieć, że opanowanie jednej z form pisanych może być bardziej korzystne, zależnie od regionu, w którym zamierzają przebywać.
Łatwość nauki dla Polaków
Język norweski należy do grupy języków germańskich, podobnie jak angielski czy niemiecki. Dzięki temu dla Polaków, którzy już znają język angielski lub niemiecki, nauka norweskiego może być łatwiejsza, ponieważ wiele słów i struktur gramatycznych jest podobnych. Na przykład, czasowniki są regularne, a system liczenia jest dziesiętny, podobnie jak w polskim.
Prosta gramatyka
Norweski ma stosunkowo prostą gramatykę, która może być atrakcyjna dla Polaków. Język ten ma tylko trzy rodzaje gramatyczne (męski, żeński i nijaki) oraz stosunkowo prosty system odmian czasowników, zaledwie cztery przypadki. Ponadto, norweski posiada swoją wersję mianownika, biernika, dopełniacza i celownika, co może ułatwić Polakom zrozumienie i przyswojenie tego języka.
Długie słowa
Norweski jest językiem aglutynacyjnym, co oznacza, że tworzy długie słowa przez łączenie mniejszych części. Dla Polaków, którzy mają doświadczenie z długimi słowami w języku polskim, to może być ciekawostką, która ułatwia naukę norweskiego.
Przyjazne akcenty
W języku norweskim występuje wiele akcentów i dialektów. Co ciekawe, Norwegowie są dumni ze swoich dialektów i zwykle nie mają problemu ze zrozumieniem siebie nawzajem. Dla Polaków uczenia się norweskiego może to oznaczać, że nie muszą się martwić o perfekcyjną wymowę – Norwegowie docenią ich wysiłek.
Norweski język książek i telewizji
Zarówno bokmål, jak i nynorsk są używane w literaturze oraz mediach. Bokmål dominuje w publikacjach książkowych, gazetach i telewizji, podczas gdy nynorsk jest popularniejszy w niektórych zachodnich regionach Norwegii. Polacy uczący się norweskiego mogą zauważyć, że materiały do nauki są głównie w bokmålu, co może ułatwić początki nauki. Jednak warto zaznajomić się również z nynorskiem, szczególnie jeśli zamierzają podróżować po różnych częściach Norwegii lub czytać literaturę w obu wariantach. Rozumienie obu form pisanych pozwoli Polakom na pełniejsze zrozumienie kultury norweskiej i różnorodności językowej tego kraju.
Liczne zapożyczenia językowe
W języku norweskim można znaleźć liczne zapożyczenia z innych języków, takich jak angielski, niemiecki czy francuski. Dla Polaków mówiących po angielsku czy niemiecku, to może być pomocne podczas nauki, ponieważ wiele słów będzie już znane. Na przykład, słowo „telefon” po norwesku brzmi również „telefon”, a „komputer” to „datamaskin”. Z drugiej strony, niektóre zapożyczenia mogą być mylące, jak na przykład „butikk”, które oznacza „sklep”, a nie „butik” w polskim znaczeniu.
Słowa o podobnym znaczeniu, inne korzenie
Ciekawostką dla Polaków uczących się norweskiego może być fakt, że niektóre słowa mają podobne znaczenie, mimo różnych korzeni. Na przykład, norweskie słowo „hund” oznacza „pies”, podobnie jak polskie „pies”. Jest to interesujące zjawisko językowe, które może ułatwić przyswajanie nowego słownictwa.
Język ojczysty dla znanych pisarzy
Język norweski był ojczystym językiem dla wielu znanych pisarzy, takich jak Henrik Ibsen, Knut Hamsun czy Sigrid Undset. Nauka języka norweskiego pozwoli Polakom na czytanie dzieł tych autorów w oryginale, co może być atrakcyjne dla miłośników literatury. Ponadto, wiele norweskich dzieł literackich zostało przetłumaczonych na polski, co może pomóc w nauce i zrozumieniu kultury norweskiej.
Bliskość z innymi językami skandynawskimi
Język norweski jest blisko spokrewniony z innymi językami skandynawskimi, takimi jak szwedzki i duński. W rzeczywistości, te trzy języki są wzajemnie zrozumiałe w mowie do pewnego stopnia. Opanowanie norweskiego może więc otworzyć Polakom drzwi do nauki szwedzkiego i duńskiego z mniejszym wysiłkiem. W praktyce, osoba mówiąca po norwesku może porozumiewać się z Duńczykami i Szwedami, co jest szczególnie przydatne podczas podróży po Skandynawii. Warto zauważyć, że choć języki te są podobne, istnieją między nimi różnice, które mogą wprowadzać pewne trudności. Jednak zdolność do komunikacji z tak szerokim kręgiem osób może być interesująca i korzystna dla Polaków uczących się norweskiego.
Pułapki językowe w tłumaczeniu z języka norweskiego na język polski
Zdarza się, że intuicja podpowiada komuś tłumaczenie. które może prowadzić do pomyłek. Takie pomyłki mogą wydawać się śmieszne, ale mogą mieć poważne konsekwencje. Profesjonalny tłumacz zwraca baczną uwagę na słowa, które brzmią podobnie w dwóch językach, ale posiadają odmienne znaczenia, take jak przykłady poniżej.
Słowo norweskie |
Prawidłowe tłumaczenie na polski |
Uwaga na błędne tłumaczenie! |
bôk | książka | bok (strona) - side |
dom | werdykt | dom - hus |
grad | stopień | grad - hagl |
ja | tak | ja - ja |
konkurs | upadłość | konkurs - konkurranse |
kort | krótki | kort (tenisowy) - tennisbane |
krok | hak | krok - trinn |
stol | krzesło | stół - bord |
tak | sufit | tak - ja |
takk | dziękuję | tak - ja |
Ciekawe idiomy i powiedzenia w języku norweskim
Warto zwrócić uwagę na idiomy i powiedzenia norweskie, które mogą dać Polakowi fascynujący pogląd na podobieństwa i różnice kulturowe.
norweski idiom / powiedzenie |
tłumaczenie dosłowne na polski |
polski odpowiednik |
Å være født bak en vogn (o værə føt bak æn vogn) | urodzić się za wozem | być nieobecnym, kiedy rozdawano talenty. |
Å gå som katten rundt den varme grøten (o go som katten runt den varmə grøten) | chodzić jak kot wokół gorącej kaszy | owijać prawdę, unikać tematu. |
Å snakke rett fra leveren (o snakke ræt fra leveren) | mówić prosto z wątroby | mówić szczerze, bez ogródek. |
Å bite i det sure eplet (o bitə i de surə æplet) | ugryźć kwaśne jabłko | pogodzić się z trudną sytuacją. |
Å være midt i smørøyet (o værə mit i smørøjet) | być w środku maślanego oka | być w idealnej sytuacji. |
Å gå over bekken etter vann (o go ovær bekken ætter van) | przechodzić przez strumień po wodę | robić coś niepotrzebnie skomplikowanego. |
Å hoppe etter Wirkola (o hopə ætter Virkola) | skakać za Wirkolą | próbować osiągnąć niemożliwe, naśladować mistrza. |
Å ha bein i nesa (o ha bæjn i nesa) | mieć kości w nosie | być odważnym, pewnym siebie. |
Å male fanden på veggen (o malə fanden po vegən) | malować diabła na ścianie | przesadzać z obawami. |
Å ha en finger med i spillet (o ha en finger me i spilət) | mieć palec w grze | być zaangażowanym w coś, mieć wpływ. |
Å være på bærtur (o værə po bærtur) | być na wyprawie po jagody | być w błędzie, mylić się. |
Praktyczny słowniczek polsko - norweski
wyrażenie polskie |
wyrażenie norweskie |
---|---|
tak | ja (ja) |
nie | nei (naj) |
proszę | vær så snill (vær so snil) |
dziękuję | takk (tak) |
przepraszam | beklager (beklaiger) |
dzień dobry | god dag (gu daj) |
dobry wieczór | god kveld (gu kvæl) |
dobranoc | god natt (gu nat) |
do widzenia | ha det (hå de) |
cześć (na powitanie) | hei (haj) |
Jak się masz? | Hvordan går det? (Vordan gor de?) |
Dziękuję, dobrze. | Takk, det går bra. (Tak, de gor bra.) |
Nazywam się... | Jeg heter... (jaj hæter...) |
Nie rozumiem | Jeg forstår ikke (jaj forstoar ikke) |
Jestem Polką / Polakiem | Jeg er polsk / Jeg er fra Polen (jaj ær polsk / jaj ær fra Polen) |