tłumacz hindi-urdu
Język hindi-urdu: fakty i ciekawostki
Hindi jest językiem ojczystym dla 310 mln. ludzi (4,5% światowej populacji) i plasuje się na 4. miejscu listy najczęściej używanych języków świata pod względem liczby rodzimych użytkowników. Urdu jako ojczystym posługuje się 70 mln. ludzi (1% mieszkańców globu, 21. miejsce na liście najpopularniejszych języków). Oba języki zostaną omówione razem ze względu na ich genetyczne pokrewieństwo i wzajemną zrozumiałość (wszystkie przykłady językowe podane są w języku hindi).
Hindi i Urdu są językami urzędowymi w Indiach. Hindi, podobnie jak angielski, ma przyznany w Indiach status oficjalnego języka administracji. Jest też regionalnym językiem urzędowym w 12 stanach (w samych Indiach taki status mają aż 22 języki). Urdu jest językiem urzędowym w dwóch stanach: Dżammu i Kaszmir. Ponadto język ten jest obok angielskiego językiem urzędowym w Pakistanie.
Oba języki należą do języków indoeuropejskich, a konkretnie do grupy języków indoirańskich. Hindi i Urdu wyłoniły się z języka hindustani jako jego literackie odmiany. Tak jak w przypadku wielu języków z tego regionu genetycznym przodkiem obu języków był sanskryt. Na ich rozwój wpływ miały m.in. języki tureckie, perski i arabski. Warto podkreślić, że leksyka hindi w bardzo dużym stopniu wywodzi się z sanskrytu, natomiast urdu zapożyczał wyrazy głównie z języków arabskiego i perskiego. W efekcie różnice leksykalne między oboma językami są dość znaczne, zwłaszcza w warstwie terminologicznej. Natomiast ich systemy gramatyczne oraz leksyka związana z realiami życia codziennego są niemal identyczne.
Oba języki zapisywane są innymi alfabetami. Do zapisu hindi stosuje się sylabiczny alfabet dewanagari, natomiast urdu bazuje na zmodyfikowanym alfabecie perskim (obowiązuje zapis od prawej do lewej strony).
Ze względu na większą liczbę rodzimych użytkowników hindi jest językiem bardziej zróżnicowanym dialektalnie niż urdu. Wyróżnia się dwie zasadnicze grupy dialektów: hindi zachodnie i hindi wschodnie. Istnieje ponadto szereg języków pokrewnych, przez niektórych badaczy uznawanych za dialekty hindi.
Promocją i regulacją hindi w Indiach zajmuje się Centralny Dyrektoriat Hindi. Urdu jest regulowany przez dwie instytucje: Narodową Radę ds. Promocji Języka Urdu (w Indiach) oraz Wydział Języka Narodowego (w Pakistanie).
Z hindi wywodzi się wiele słów funkcjonujących we współczesnych językach europejskich. Do polszczyzny, za pośrednictwem innych języków (głównie angielskiego), dotarły m.in. takie słowa jak: awatar, dżungla, guru i… swastyka.
Hindi i urdu to języki umiarkowane fleksyjnie. Rzeczowniki występują w dwóch rodzajach gramatycznych i odmieniają się przez trzy przypadki.
Jeden z wariantów języka hindi trafił nawet na wyspę Fidżi. Tzw. hindi fidżyjskim posługuje się ok. 400 tys. Fidżyjczyków. Ich przodkami byli robotnicy przymusowi, których wydalono z dwóch stanów indyjskich 100 lat temu.
Użytkownicy urdu znający angielski (zwłaszcza w Pakistanie) łączą czasem elementy wywodzące się z obu języków w spontanicznej komunikacji. Zjawisko to nazywa się przełączaniem kodu (ang. code-switching), a ten specyficzny wariant języka nosi nazwę urdish.
Czwarty najpopularniejszy język na świecie
Język hindi-urdu, będący czwartym najpopularniejszym językiem na świecie, jest używany przez około 341 milionów osób jako pierwszy język. Jest to oficjalny język Indii, kraju zamieszkiwanego przez ponad 1,3 miliarda ludzi. Dla osób mówiących po polsku nauka hindi-urdu może być interesująca ze względu na możliwość kontaktu z ogromną liczbą mówiących tym językiem oraz lepsze zrozumienie kultury i historii Indii. Ponadto, znajomość hindi-urdu może być atutem na rynku pracy, szczególnie w branżach handlowych czy turystycznych, gdzie współpraca z Indiami staje się coraz bardziej powszechna.
Pismo dewanagari
Język hindi-urdu zapisuje się za pomocą pisma dewanagari, które różni się od alfabetu łacińskiego używanego w języku polskim. Pismo to jest sylabicznym systemem pisma, składającym się z 47 liter. Dewanagari jest czytane od lewej do prawej, podobnie jak alfabet łaciński. Nauka pisma dewanagari może być wyjątkowym wyzwaniem dla Polaków, ale jednocześnie fascynującym doświadczeniem. Znajomość tego pisma pozwala na czytanie tekstów w hindi-urdu oraz innych językach, które używają tego systemu pisma, takich jak sanskryt czy marathi.
Wpływ na język polski
Mimo że wpływ języka hindi-urdu na polszczyznę nie jest tak silny jak wpływ łaciny czy greki, przyczynił się on do wzbogacenia polskiego słownictwa o kilka słów. Przykładem jest słowo "dżungla", które pochodzi od słowa जंगल (jangal) oznaczającego las, czy "guru", które w hindi-urdu oznacza nauczyciela lub eksperta w jakiejś dziedzinie. Te słowa są używane w języku polskim, dzięki czemu osoby uczące się hindi-urdu mają już pewną podstawę do nauki tego języka.
Wspólna historia z językiem sanskrytem
Język hindi-urdu wywodzi się z języka sanskrytu, który był używany w starożytnych Indiach jako język nauki, religii i literatury. Sanskryt jest jednym z najstarszych języków na świecie, a jego znajomość pozwala na zrozumienie niektórych słów i zwrotów w hindi-urdu. Dzięki temu, nauka hindi-urdu pozwala na lepsze zrozumienie kultury i historii Indii, w szczególności związanej z filozofią, nauką i religią.
Bogactwo literatury
Literatura w języku hindi-urdu jest niezwykle bogata i różnorodna. Zawiera dzieła takie jak klasyczne poezje, opowieści, powieści czy eseje. Nauka hindi-urdu pozwala na odkrycie tej fascynującej literatury, która może być trudno dostępna w tłumaczeniach na język polski. Czytanie oryginalnych tekstów pozwala nie tylko lepiej zrozumieć kulturę Indii, ale także docenić piękno języka, którego brzmienie i rytm mogą być utracone w przekładach.
Różnorodność dialektów
Język hindi-urdu posiada liczne dialekty, które różnią się od siebie pod względem gramatyki, słownictwa i wymowy. Dialekty te są używane w różnych regionach Indii, co świadczy o bogactwie kulturowym tego kraju. Dla osób uczących się hindi-urdu może być to wyzwanie, ale także okazja do poznania różnorodności językowej i kulturowej Indii. Nauka standardowego hindi-urdu pozwala na porozumiewanie się z większością ludzi w Indiach, jednak zdobycie wiedzy o lokalnych dialektach może pomóc w zrozumieniu subtelności i niuansów w komunikacji.
Język kinematografii Bollywood
Hindi-urdu jest głównym językiem używanym w indyjskim przemyśle filmowym, zwanym Bollywood. Znajomość tego języka pozwala na pełniejsze zrozumienie filmów, które często traktują o ważnych tematach społecznych, kulturowych i politycznych. Dzięki znajomości hindi-urdu można docenić oryginalne dialogi, pieśni i muzykę z filmów Bollywood, których często nie można do końca oddać w tłumaczeniach.
Język o bogatej tradycji muzycznej
Hindi-urdu posiada bogatą tradycję muzyczną, związana zarówno z klasyczną muzyką indyjską, jak i współczesną sceną muzyczną. Znajomość hindi-urdu pozwala na docenienie tej muzyki oraz zrozumienie tekstów piosenek, które często poruszają ważne tematy emocjonalne, społeczne i duchowe. Nauka hindi-urdu może być więc okazją do odkrycia fascynującego świata indyjskiej muzyki.
Ważny język dla naukowców i badaczy
Hindi-urdu, jako jeden z najważniejszych języków Indii, jest również istotny dla naukowców i badaczy zajmujących się krajem. Znajomość hindi-urdu pozwala na dostęp do źródeł naukowych, artykułów i publikacji, które mogą być niedostępne w innych językach. Ponadto, umiejętność posługiwania się hindi-urdu ułatwia prowadzenie badań terenowych, nawiązywanie kontaktów z lokalnymi społecznościami oraz wywiady z informatorami. Dlatego osoby zainteresowane badaniem indyjskiej kultury, historii, polityki czy nauki powinny rozważyć naukę języka hindi-urdu.
Język o złożonej gramatyce i bogatym słownictwie
Hindi-urdu posiada złożoną gramatykę, która może być fascynująca dla osób uczących się tego języka. W hindi-urdu istnieją dwa rodzaje gramatyczne (męski i żeński) oraz trzy liczby (pojedyncza, mnoga i podwójna). Również konstrukcje zdaniowe różnią się od tych, które występują w języku polskim. Dzięki temu nauka hindidaje możliwość zrozumienia innego sposobu myślenia i wyrażania się. Ponadto, hindi-urdu ma bogate słownictwo, zawierające liczne synonimy, wyrazy związane z kulturą, religią i filozofią Indii. Nauka języka hindi-urdu pozwala na pełniejsze zrozumienie tego bogactwa i wykorzystanie go w praktyce językowej.
Ciekawe idiomy i powiedzenia w języku hindi-urdu
Warto zwrócić uwagę na idiomy i powiedzenia w języku hindi (urdu), które mogą dać Polakowi fascynujący pogląd na podobieństwa i różnice kulturowe.
idiom / powiedzenie hindi-urdu |
tłumaczenie dosłowne na polski |
polski odpowiednik |
अँगुली पर नचाना (Angulee par nachaana) | Tańczyć na czyimś palcu | Być owiniętym wokół czyjegoś palca |
आसमान सिर पर उठाना (Aasamaan sir par uthaana) | Podtrzymywać niebo na głowie | Robić wiele hałasu |
मक्खियाँ मारना (Makkhiyaan maarana) | Zabijać muchy | Nic nie robić; zbijać bąki |
रंगे हाथों पकड़ना (Range haathon pakadana) | Przyłapać kogoś z pomalowanymi rękoma | Przyłapać kogoś na gorącym uczynku |
टोपी उछालना | Rzucić czapką (w kogoś) | Upokorzyć (kogoś) |
हवा से बातें करना (Hava se baaten karana) | Rozmawiać z powietrzem | Pędzić na łeb na szyję |
बंदर क्या जाने अदरक का स्वाद (Bandar kya jaane adrak ka swad) | Małpa nie ma pojęcia o smaku i zaletach imbiru | Rzucanie pereł przed wieprze |
अपनी खिचड़ी अलग पकाना (Apanee khichadee alag pakaana | Ugotować sobie samemu własny posiłek | Robić coś po swojemu |
Praktyczny słowniczek polsko - hindi-urdu
wyrażenie polskie |
wyrażenie hindi-urdu |
---|---|
tak | हाँ (hān) |
nie | नहीं (nahī̃) |
proszę | कृपया (kripyā) |
dziękuję | धन्यवाद (dhanyavād) |
przepraszam | मुझे माफ़ कीजिये (mujhe māf kījiye) |
dzień dobry | नमस्कार (namaskār) |
dobry wieczór | शुभ संध्या (śubh sandhyā) |
dobranoc | शुभ रात्रि (śubh rātri) |
do widzenia | अलविदा (alavidā) |
cześć (na powitanie) | नमस्ते (namaste) (स्वागत के लिए) |
Jak się masz? | आप कैसे हैं? (āp kaise hain?) |
Dziękuję, dobrze. | धन्यवाद, मैं ठीक हूँ। (dhanyavād, main ṭhīk hū̃.) |
Nazywam się... | मेरा नाम है... (merā nām hai...) |
Nie rozumiem | मुझे समझ नहीं आया (mujhe samajh nahī̃ āyā) |
Jestem Polką / Polakiem | मैं पोलिश महिला / पुरुष हूँ (main pōliś mahilā / puruṣ hū̃) |