Język maltański - fakty i ciekawostki
Język maltański jest językiem ojczystym dla ok. 500 tys. ludzi (0,007% światowej populacji). Maltański jest językiem urzędowym na Malcie. Ponadto znajomością maltańskiego jako ojczystego legitymują się emigranci maltańscy w USA, Tunezji, Australii i Wielkiej Brytanii.
Malti należy do rodziny języków afroazjatyckich, a konkretnie do podrodziny języków semickich. Język ten spokrewniony jest z językiem arabskim, a jego początki wiążą się z podbojem wyspy przez Arabów w 870 r. n.e. Wraz z przejęciem Malty przez Normanów i późniejszym przyłączeniem wyspy do Królestwa Sycylii język maltański ewoluował we własnym, odrębnym kierunku: zachowując strukturę języka semickiego, przejmował słownictwo z innych języków, głównie z włoskiego i angielskiego (Malta przez 200 lat była kolonią brytyjską). Przez długi okres maltański istniał niemal wyłącznie w formie mówionej. Reguły pisowni Malti zostały wprowadzone dopiero na początku XX w. Obecnie maltański jest jedynym językiem semickim zapisywanym alfabetem łacińskim.
Ze względu na stosunkowo niewielką liczbę rodzimych użytkowników maltański nie jest językiem mocno zróżnicowanym dialektalnie. Regulacją oraz promocją Malti zajmuje się Narodowa Rada Języka Maltańskiego
Maltański należy do języków urzędowych UE od 2004 r. Jednak przez pierwsze trzy lata jego zakres użycia w tej instytucji był częściowo ograniczony: ze względu na brak stosownej liczby tłumaczy tłumaczono jedynie najważniejsze akty prawne.
Ponieważ 88% Maltańczyków włada językiem angielskim, na Malcie wytworzył się specyficzny wariant języka zwany Maltenglish. Ma to związek z często stosowaną zmianą kodu językowego – do zdań zachowujących strukturę gramatyczną właściwą dla maltańskiego wplatane są angielskie słowa.
Niezależnie od opisanego wyżej zjawiska w języku maltańskim funkcjonuje duża liczba zapożyczeń angielskich. Do przykładów należą takie słowa jak: plejer (pol. gracz), friġġ (pol. lodówka) oraz mowbajl (pol. telefon komórkowy).
Hybrydowy charakter języka maltańskiego, posiadającego cechy języków semickich oraz indoeuropejskich, dobrze ilustrują dwa sposoby tworzenia liczby mnogiej. Do wielu rzeczowników dodawane są końcówki (np. omm → ommijet; pol. matka → matki). W innych przypadkach dochodzi do zmiany wewnątrz wyrazu (np. dar → djar; pol. dom → domy) – ten sposób tworzenia form liczby mnogiej jest typowy dla języka arabskiego.
Czasowniki w języku maltańskim wywodzą się z języków romańskich. Odmieniane są za pomocą sufiksów i prefiksów maltańskich.
Maltański jako język semicki
Język maltański jest jedynym językiem semickim, który posiada status języka urzędowego w Unii Europejskiej. Wywodzi się z języka arabskiego, ale z czasem przekształcił się pod wpływem innych języków, takich jak sycylijski, włoski, francuski i angielski. Dla Polaków, nauka maltańskiego może być fascynującym wyborem, pozwalającym na zrozumienie unikatowego połączenia języków i kultur na maltańskim archipelagu.
Alfabet i ortografia
Alfabet maltański jest oparty na alfabecie łacińskim i składa się z 30 liter, z których niektóre mają swoje własne, unikalne znaki. Warto zwrócić uwagę na niezwykłe litery, takie jak Ċ, Ġ, Ż i Ħ, które są charakterystyczne dla tego języka. Ortografia maltańska jest fonetyczna, co ułatwia naukę dla osób mówiących po polsku, które są przyzwyczajone do czytania "jak piszą".
Unikatowe słownictwo
Słownictwo maltańskie jest unikalnym połączeniem języka arabskiego i europejskich wpływów. Wiele słów maltańskich pochodzi z języka arabskiego, ale znajdziemy też zapożyczenia z języka sycylijskiego, włoskiego, francuskiego czy angielskiego. Dla Polaków, nauka tego języka może być interesującym doświadczeniem, pozwalającym na zrozumienie różnorodności językowej.
Związki języka maltańskiego z historią wyspy
Język maltański jest ściśle związany z bogatą historią maltańskiego archipelagu. Malta była rządzona przez różne państwa i organizacje, takie jak Fenicjanie, Rzymianie, Bizantyjczycy, Arabowie, Normanowie, Joannici, Francuzi i Brytyjczycy. Wszystkie te wpływy przyczyniły się do kształtowania języka maltańskiego, co czyni go szczególnie interesującym dla badaczy historii i kultury.
Język maltański jako narzędzie tożsamości narodowej
Język maltański pełni kluczową rolę w kształtowaniu tożsamości narodowej Malty. Przez wieki Malta była pod wpływem obcych mocarstw, które wprowadzały swoje języki. Jednak maltański przetrwał jako język codziennego użytku i stał się symbolem niezależności i ducha narodu maltańskiego.
Maltański jako język literacki
Mimo że język maltański był używany przez wiele wieków, to do niedawna nie był uznawany za język literacki. Dopiero w XX wieku zaczęto pisać literaturę w języku maltańskim. Pierwsze powieści i opowiadania powstały na Malcie w latach 20. i 30. XX wieku. Dla Polaków, którzy interesują się literaturą, nauka języka maltańskiego może być okazją do poznania nieznanych dotąd dzieł.
Różnice między językiem maltańskim a arabskim
Mimo że język maltański wywodzi się z arabskiego, to różni się od niego znacznie. Dla przykładu, maltański nie posiada rodzajników i posiada mniej form odmiany czasowników niż arabski. Ponadto, maltański używa liczby mnogiej w bardziej złożony sposób niż arabski. Dla osób mówiących po polsku, nauka maltańskiego może być trudniejsza niż nauka języka arabskiego ze względu na te różnice.
Język maltański w Polsce
W Polsce język maltański jest rzadko spotykany. Jednak istnieją organizacje, takie jak Stowarzyszenie Maltańskie w Polsce, które zajmują się promocją maltańskiej kultury i języka w Polsce. Dla Polaków, którzy chcą poznać ten język, organizacje takie mogą być dobrym źródłem informacji i wsparcia.
Ciekawe idiomy i powiedzenia w języku maltańskim
Warto zwrócić uwagę na idiomy i powiedzenia maltańskie, które mogą dać Polakowi fascynujący pogląd na podobieństwa i różnice kulturowe.
maltański idiom / powiedzenie |
tłumaczenie dosłowne na polski |
polski odpowiednik |
Bil-flus taghmel triq fil-bahar | Dzięki pieniądzom możesz wybudować drogę w morzu | Pieniądz to życie, pieniądz może wszystko |
Fejnhemml-għaseljersaqid-dubbien | Tam gdzie jest miód, gromadzą się muchy | Ciągnąć do czegoś/kogoś jak mucha do lepu |
Gebelmagebelmajiltaqa',izdawiccmawiccjiltaqa' | Góra nie spotka góry, ale twarz spotka inną twarz | Góra z górą się nie zejdzie, ale człowiek z człowiekiem tak. |
Għalkullgħadmahawnmittkelb | Na każdą kość czeka sto psów | Wiele osób chce zdobyć tę samą posadę |
Il-flustaghmelil-flus,wil-qameltaghmelil-qamel | Pieniądz rodzi pieniądz, pchły rodzą pchły | Pieniądz robi pieniądz |
Isqiniustaqsini | Pozwól mi się napić, a potem mnie zapytaj | Żeby pracować efektywnie, ciało musi być zaspokojone |
Mewttawiehedhajjat'iehor | Śmierć jednego człowieka to narodziny kolejnego | Życie toczy się dalej |
Waħdek ma tridx tkun lanqas il-ġenna | Nie można być samotnym, nawet w niebie | Człowiek nie został stworzony, by być sam |
Cennik tłumaczeń pisemnych: ile kosztuje profesjonalne tłumaczenie maltańskie?
Orientacyjny cennik tłumaczeń z języka maltańskiego oraz na język maltański: pisemnych, przysięgłych, ekspresowych, specjalistycznych i ustnych, w tym polsko-maltańskie, maltańsko-polskich a także bezpośrednich pomiędzy językiem maltańskim i innymi językami obcymi bez języka polskiego.
Tłumaczenia pisemne
|
Zwykłe, przysięgłe, specjalistyczne, ekspresowe |
z języka maltańskiego na język polski | od 0,25 zł / słowo |
z języka polskiego na język maltański | od 0,25 zł / słowo |
z języka maltańskiego na inny język | od 0,25 zł / słowo |
z innego języka obcego na maltański | od 0,25 zł / słowo |
weryfikacja tłumaczenia | od 50% stawki tłumaczenia |
napisy do filmu (subtitling) | od 50 zł / minuta nagrania wideo |
opracowanie graficzne | od 10 zł / strona fizyczna lub grafika |
opracowanie terminologiczne | od 250 zł / h |
opłata projektowa | od 150 zł / 10% |
Tłumaczenia ustne
|
Online i na miejscu. Konsekutywne, symultaniczne, przysięgłe. |
maltański <> polski |
250 zł / h |
maltański <> inny język obcy |
500 zł / h |
minimalny blok rezerwacji |
3-8 h w zależności od produktu |
kompleksowa obsługa tłumaczeń ustnych online: platforma i zarządzanie |
kosztorys indywidualny |
wynajem sprzętu do tłumaczeń ustnych na miejscowych |
kosztorys indywidualny |
Ceny netto. Poniższa prezentacja nie stanowi oferty handlowej: każdy projekt wyceniamy zgodnie z potrzebami klienta konkurencyjnie, indywidualnie i bezpłatnie.
Praktyczny słowniczek polsko - maltański
wyrażenie polskie |
wyrażenie maltański |
---|---|
tak | iva (i-va) |
nie | le (le) |
proszę | jekk jogħġbok (jekk yogh-bok) |
dziękuję | grazzi (grat-si) |
przepraszam | jiddispjaċini (id-dis-pja-chi-ni) |
dzień dobry | bonġu (bon-dżu) |
dobry wieczór | il-lejl it-tajjeb (il-lejl it-tajjeb) |
dobranoc | il-lejl it-tajjeb (il-lejl it-tajjeb) |
do widzenia | ċaw (ćau) |
cześć (na powitanie) | saħħa (sa-hha) |
Jak się masz? | Kif int? (kif int) |
Dziękuję, dobrze. | Grazzi, tajjeb (grat-si, taj-jeb) |
Nazywam się... | Jisimni... (jisi-mni) |
Nie rozumiem | Ma nifhimx (ma nif-himsh) |
Jestem Polką / Polakiem | Jien Polakk(a) (jen pol-ak, pol-akk-a) |
Co potrafi zawodowy tłumacz polsko-maltański i maltańsko-polski?
Tłumacz maltańsko-polski musi posiadać szeroką wiedzę i umiejętności, aby efektywnie przekładać teksty pomiędzy tymi dwoma językami. Wiedza ta obejmuje zarówno biegłość językową, jak i zrozumienie kultury, gramatyki oraz specyfiki obu języków. Oto kilka kluczowych aspektów, które tłumacz musi znać i rozumieć.
Biegłość językowa
Tłumacz musi biegle posługiwać się zarówno językiem maltańskim, jak i polskim. To oznacza znajomość słownictwa, gramatyki, składni oraz wymowy w obu językach. Biegłość językowa obejmuje również zdolność do zrozumienia różnych dialektów, akcentów i odmian regionalnych obu języków.
Zrozumienie kultury
Tłumaczenie tekstów z jednego języka na drugi często wymaga uwzględnienia kontekstu kulturowego. Tłumacz musi być świadomy różnic kulturowych między Maltą a Polską, aby dokładnie oddać niuanse i konotacje zawarte w tekście. Wiedza na temat historii, tradycji, zwyczajów oraz wydarzeń społecznych i politycznych jest niezbędna do prawidłowego tłumaczenia.
Gramatyka
Gramatyka w języku maltańskim i polskim różni się pod wieloma względami. Tłumacz musi znać i stosować się do zasad gramatycznych obu języków, takich jak odmiana czasowników, deklinacja rzeczowników, użycie czasów przeszłych, struktura zdań czy rodzaje zaimków. Błędy gramatyczne mogą prowadzić do poważnych nieporozumień, dlatego tłumacz powinien zwracać na nie szczególną uwagę.
Idiomy i frazy
W obu językach istnieje wiele idiomów i zwrotów, które nie mają dosłownego odpowiednika w drugim języku. Tłumacz musi znać te idiomy i umieć je przekładać na odpowiednie wyrażenia, które oddają ich znaczenie w języku docelowym. Ponadto tłumacz powinien zdawać sobie sprawę, że niektóre idiomy są specyficzne dla określonego regionu czy kraju i mogą być niezrozumiałe dla odbiorców z innych obszarów.
Słownictwo specjalistyczne
Tłumacz musi znać słownictwo specjalistyczne związane z daną dziedziną, taką jak medycyna, prawo czy technologia. Pozwala to na precyzyjne tłumaczenie tekstów fachowych i unikanie błędów wynikających z niezrozumienia terminologii. W miarę jak tłumacz zdobywa doświadczenie w różnych dziedzinach, jego wiedza specjalistyczna się rozszerza, co przekłada się na lepsze tłumaczenia.
Styl i rejestr
Tłumacz musi uwzględniać styl i rejestr tekstu źródłowego, tak aby przekład oddawał intencje autora. Na przykład, tekst formalny powinien być przetłumaczony na język równie formalny, podczas gdy tekst potoczny może wymagać użycia bardziej potocznego języka. Tłumacz powinien też zwracać uwagę na ton tekstu, aby zachować jego atmosferę i emocje.
Współczesny język
Tłumacz musi być na bieżąco z ewolucją języka, włączając w to nowe słowa, zwroty i zmieniające się znaczenia istniejących wyrazów. Dzięki temu tłumaczenia będą aktualne i zrozumiałe dla współczesnych odbiorców. Czasami może to oznaczać konieczność przekształcenia archaicznych bądź przestarzałych słów na współczesne odpowiedniki.
"Fałszywe przyjaciółki"
Tłumacz powinien być świadomy fałszywych przyjaciółek, czyli słów, które wydają się być związane z innymi językami, ale mają inne znaczenia. Unikanie błędów wynikających z fałszywych przyjaciółek jest kluczowe dla dokładnego tłumaczenia.
Lokalizacja
Tłumacz musi dostosowywać przekład do kontekstu lokalnego, co może obejmować dostosowanie jednostek miary, walut czy odniesień kulturowych. Celem jest uczynienie tłumaczenia jak najbardziej zrozumiałym dla odbiorców docelowych.
Tłumaczenie niestandardowych form języka
Tłumacz musi być w stanie zrozumieć i przetłumaczyć niestandardowe formy języka, takie jak slang, żargon czy dialekty. Uwzględnienie tych niuansów może przyczynić się do większej autentyczności przekładu.
Redagowanie i korekta
Tłumacz powinien być zdolny do redagowania i korygowania swojej pracy, dbając o poprawność językową, gramatyczną oraz interpunkcyjną. Umiejętność samodzielnego sprawdzania tłumaczeń i eliminowania błędów jest kluczowa dla utrzymania wysokiej jakości pracy.
Tłumaczenie kontekstowe
Tłumacz musi być w stanie uwzględniać kontekst tekstu, tak aby przekład nie był jedynie dosłowny, ale również oddawał znaczenie i cel oryginału. Tłumaczenie kontekstowe może obejmować analizowanie intencji autora, odbiorców oraz sytuacji, w której tekst ma być użyty.
Wiedza o konwencjach pisowni
Tłumacz powinien znać konwencje pisowni obu języków, takie jak systemy notacji liczb, znaki diakrytyczne, zasady pisania wielkimi literami czy zastosowanie cudzysłowów. Znajomość tych konwencji jest niezbędna dla zachowania spójności i czytelności przekładu.
Umiejętność przekładu na język ojczysty
Tłumaczenie na język ojczysty zwykle daje lepsze rezultaty, ponieważ tłumacz ma naturalne wyczucie języka docelowego. Tłumacz powinien być więc kompetentny w tłumaczeniu z języka maltańskiego na polski i odwrotnie, ale szczególną wagę powinien przykładać do tłumaczeń na język ojczysty.
Umiejętność przekładu kreatywnego
Tłumacz musi posiadać zdolności kreatywne, aby tłumaczyć teksty artystyczne, takie jak literatura, poezja czy piosenki. W takich przypadkach, tłumacz musi dążyć do zachowania oryginalnego rytmu, stylu, znaczenia i emocji, często wymagając twórczego podejścia do tłumaczenia.
Tłumaczenie tekstów związanych z SEO
Tłumacz musi zdawać sobie sprawę z technik optymalizacji treści dla wyszukiwarek (SEO) i uwzględniać je podczas tłumaczenia. Obejmuje to odpowiednie użycie słów kluczowych, fraz i struktury tekstu, które mogą wpływać na pozycjonowanie strony w wynikach wyszukiwania.
Redagowanie i korekta
Tłumacz musi dbać o jakość swojej pracy, co obejmuje sprawdzanie tłumaczenia pod kątem błędów gramatycznych, interpunkcyjnych, stylistycznych oraz terminologicznych.
Adaptacja przekładu do celu komunikacyjnego
Tłumacz musi być w stanie dostosować tłumaczenie do celu, dla którego zostało stworzone. Na przykład, tłumaczenie reklamy wymaga innego podejścia niż tłumaczenie umowy prawnej. Tłumacz powinien zatem zwracać uwagę na kontekst i oczekiwania odbiorców.
Praca z różnymi formatami dokumentów
Tłumacz musi być biegły w pracy z różnymi formatami dokumentów, takimi jak pliki tekstowe, prezentacje czy pliki graficzne. To może wymagać umiejętności korzystania z różnych programów komputerowych, takich jak edytory tekstu, narzędzia DTP czy oprogramowanie do tłumaczenia wspomaganego komputerowo (CAT).
Znajomość oprogramowania CAT:
Współcześni tłumacze często korzystają z narzędzi CAT, które ułatwiają i przyspieszają pracę. Umiejętność korzystania z takiego oprogramowania, jak Trados czy memoQ, jest często wymagana w zawodzie tłumacza.
Tłumaczenie tekstów kreatywnych
Tłumaczenie tekstów literackich, poezji czy piosenek wymaga nie tylko doskonałej znajomości obu języków, ale także wyczucia artystycznego i kreatywności. Tłumacz musi umieć oddać piękno oryginalnego tekstu, jednocześnie zachowując jego treść i emocje.
Przekład kulturowy
Tłumacz musi być zdolny do przekładania kulturowego, czyli dostosowywania tekstu tak, aby był zrozumiały i akceptowalny dla odbiorców docelowych. Może to obejmować zmiany w przykładach, metaforach czy odniesieniach kulturowych.
Umiejętność pracy w zespole
Tłumacze często współpracują z innymi specjalistami, takimi jak redaktorzy, korektorzy czy inni tłumacze. Umiejętność pracy w zespole oraz efektywna komunikacja z innymi członkami grupy jest ważna dla osiągnięcia optymalnych rezultatów.
Zarządzanie czasem i organizacja pracy
Tłumacz musi być w stanie zarządzać swoim czasem i organizować pracę tak, aby terminowo realizować zlecenia. Wymaga to umiejętności planowania, priorytetyzacji zadań i motywacji do pracy.
Wiedza na temat etyki zawodowej
Tłumacz powinien znać i przestrzegać zasad etyki zawodowej, takich jak zachowanie poufności informacji, rzetelność w pracy oraz uczciwość wobec klientów i współpracowników. Poszanowanie tych zasad buduje zaufanie i profesjonalizm w branży tłumaczeniowej.
Umiejętność uczenia się i rozwoju zawodowego
Tłumacz powinien być otwarty na rozwój zawodowy i ciągłe doskonalenie swoich umiejętności. Uczestnictwo w szkoleniach, warsztatach czy konferencjach branżowych pozwala na zdobywanie nowych kompetencji i utrzymanie bieżącej wiedzy na temat zmian w językach, technologii oraz trendów w tłumaczeniach.
Wielu klientów zaczynało od tłumaczenia własnych projektów samodzielnie, zanim się poznaliśmy.
Jeżeli nie masz czasu nabywać wszystkich powyższych umiejętności, samodzielne tłumaczenie może okazać się nieefektywne: na pewno nie będzie dla Firmy ani lepsze, ani tańsze, ani bardziej przyjemne niż nawiązanie profesjonalnej współpracy z Pozeną.
Wyceń projekt i przekonaj się osobiście.
Bardzo cieszymy się z codziennych życzliwych komentarzy klientów. Potwierdzają one naszą formułę i jak nic innego zachęcają do nieustannego rozwoju, nauki i starań.
Jesteśmy też bardzo dumni, kiedy codzienna praca owocuje prestiżowymi wyróżnieniami światowej klasy. Taką nagrodę otrzymaliśmy niedawno podczas dorocznej gali Association of Translation Companies, jednej z najbardziej prestiżowych organizacji branży językowej na Ziemi. Bardzo dziękujemy!