Tłumacz malajski

Język malajski - fakty i ciekawostki

Język malajski jest językiem ojczystym dla ok. 80 mln. mieszkańców globu (ponad 1% światowej populacji) i sytuuje się na 14. miejscu listy najpopularniejszych języków świata pod względem liczby rodzimych użytkowników.

Malajski jest językiem urzędowym w Malezji, Brunei, Singapurze oraz Indonezji. W tym ostatnim państwie ustandaryzowana odmiana malajskiego, język indonezyjski (bahasa Indonesia), pełni funkcję języka ponadregionalnego (status lingua franca), umożliwiającego komunikację pomiędzy różnymi grupami etnicznymi. Ponadto językiem malajskim posługuje się część mieszkańców Tajlandii, Filipin oraz Wysp Kokosowych. Szacuje się, że znajomością malajskiego legitymuje się łącznie ponad 200 mln. ludzi.

Bahasa Melayu należy do rodziny języków austronezyjskich, a konkretnie do grupy języków malajsko-polinezyjskich. W bardzo wczesnym stadium język ten znajdował się pod wpływem sanskrytu oraz języka tamilskiego. Intensywny rozwój malajskiego nastąpił w okresie sułtanatu Malakki (XV w.) – wówczas przeniknęło do tego języka dużo zapożyczeń arabskich (w innych okresach malajski zapożyczał wyrazy holenderskie, portugalskie, chińskie i angielskie i in.). Do zapisu języka malajskiego posługiwano się zmodyfikowanym alfabetem arabskim, który pod nazwą jawi przetrwał do czasów współczesnych. Obecnie powszechnie obowiązującą formą zapisu jest alfabet łaciński.

W szerokim rozumieniu malajski można traktować jako makrojęzyk, a więc język składający się z szeregu spokrewnionych ze sobą odmian, którymi posługują się mieszkańcy Azji Południowo-Wschodniej. Zasadnicze różnice pomiędzy dwoma głównymi wariantami malajskiego stosowanymi w Malezji i Indonezji dotyczą leksyki. W języku indonezyjskim występuje większa liczba zapożyczeń z języków niderlandzkiego i jawajskiego.

Normy dotyczące języka malajskiego regulują Instytut Języka i Literatury (w samej Malezji) oraz Rada Językowa Brunei, Indonezji i Malezji (międzynarodowa instytucja działająca w państwach, w których malajski jest językiem urzędowym).

W języku malajskim nie istnieje odmiana przez czas, osobę, liczbę, rodzaj czy przypadek. Poprawne znaczenie zdań determinuje kontekst wypowiedzi, względnie dodatkowe słowa precyzujące np. czas zdarzenia (przyszły bądź przeszły).

Liczba mnoga może być czasem wyrażana za pomocą reduplikacji, czyli powtórzenia słowa, np. orang (pol. człowiek), orang-orang (pol. ludzie).

Jak wspomniano, na rozwój słownictwa malajskiego wpływ miały zapożyczenia z wielu języków (oprócz wymienionych powyżej również z innych języków austronezyjskich). W związku z tym dla wielu pojęć istnieją liczne synonimy, np. książka w języku malajskim to pustaka, kitab i buku (zapożyczenia z sanskrytu, arabskiego i angielskiego).

Co ciekawe jednak, język malajski też był źródłem zapożyczeń dla wielu współczesnych języków. Do polskiego, za pośrednictwem angielskiego, przeniknęły m.in. takie słowa jak: amok, gong, ketchup oraz orangutan.

Język o dużym zasięgu geograficznym

Język malajski, znany również jako Bahasa Melayu, należy do rodziny języków austronezyjskich i jest jednym z najważniejszych języków w Azji Południowo-Wschodniej. Jako język oficjalny Malezji, Singapuru i Brunei, a także język narodowy Indonezji (w formie Bahasa Indonesia), język malajski jest używany przez ponad 200 milionów osób. Jego rola jako lingua franca regionu wynika z historycznych wpływów handlowych, politycznych i kulturowych, które wpłynęły na jego ekspansję na różne obszary geograficzne.

Prosta gramatyka

Jedną z cech, które wyróżniają język malajski na tle innych języków, jest jego stosunkowo prosta gramatyka, szczególnie w porównaniu z polskim. W języku malajskim nie występują przypadki, a czas jest wyrażany za pomocą partykuł. Co więcej, w języku malajskim nie ma rodzajów gramatycznych, co ułatwia naukę dla osób mówiących po polsku. Struktura zdania jest również uproszczona, zwykle opierając się na schemacie podmiot-orzeczenie-dopełnienie.

Zasady pisowni

Język malajski jest zapisywany za pomocą alfabetu Rumi, który jest odmianą alfabetu łacińskiego. Dzięki temu osoby mówiące po polsku mają łatwiejszy dostęp do nauki języka malajskiego, gdyż zasady pisowni są im znane. Warto wspomnieć, że w przeszłości w języku malajskim używano również alfabetu Jawi, opartego na piśmie arabskim. Współcześnie jego używanie ogranicza się głównie do kontekstu religijnego i kulturowego.

Słownictwo z różnych źródeł

Słownictwo języka malajskiego jest bardzo zróżnicowane, gdyż czerpie z wielu źródeł. Wpływ na nie miały języki takie jak sanskryt, tamilski, chiński, arabski, angielski i portugalski. Dla osób mówiących po polsku może to być interesujące, gdyż wiele słów może brzmieć znajomo. Ponadto, obecność zapożyczeń z innych języków może ułatwić naukę słownictwa malajskiego, zwłaszcza jeśli osoba ucząca się zna jeden z tych języków.

Różnorodność dialektów

Język malajski charakteryzuje się różnorodnością dialektów, które można znaleźć na terenie Malezji, Singapuru, Brunei oraz Indonezji. Te różnice dialektalne mogą się wydawać fascynujące dla osób mówiących po polsku, gdyż mogą obserwować, jak język malajski ewoluował i adaptował się do różnych środowisk kulturowych i geograficznych. Niektóre z tych dialektów, jak na przykład dialekt Kelantan-Pattani, mogą być trudne do zrozumienia nawet dla native speakerów języka malajskiego.

Język oficjalny ASEAN

Język malajski pełni funkcję jednego z sześciu języków oficjalnych Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN), obok angielskiego, chińskiego, arabskiego, rosyjskiego i hiszpańskiego. ASEAN odgrywa kluczową rolę w promowaniu współpracy gospodarczej, politycznej i kulturalnej w regionie Azji Południowo-Wschodniej, co sprawia, że znajomość języka malajskiego może być wartościowa dla osób zainteresowanych współpracą z tym regionem.

Malajski a indonezyjski

Mimo że język malajski i indonezyjski są wzajemnie zrozumiałe, istnieje wiele subtelnych różnic między nimi. Różnice te obejmują zarówno słownictwo, jak i gramatykę, a także odmienne użycie niektórych wyrażeń i zwrotów. Warto zaznaczyć, że nauka jednego z tych języków ułatwia naukę drugiego, co jest dodatkowym atutem dla osób uczących się języka malajskiego.

Obecność języka malajskiego w mediach

Język malajski jest obecny w wielu formach mediów, takich jak prasa, telewizja, radio czy internet. Dzięki temu osoby uczące się tego języka mają szeroki dostęp do różnych źródeł, które pozwalają im zanurzyć się w kulturze regionu oraz poszerzać swoją wiedzę o społeczeństwach, które posługują się językiem malajskim. Warto zwrócić uwagę na to, że język malajski jest również używany jako język międzynarodowy w Azji Południowo-Wschodniej, co sprawia, że znajomość tego języka może być pomocna w podróżach i kontaktach biznesowych.

Wpływ języka malajskiego na inne języki

Język malajski wywarł wpływ na rozwój innych języków w regionie Azji Południowo-Wschodniej, zarówno pod względem gramatyki, jak i słownictwa. Przykładem takiego wpływu jest język kreolski Chavacano, używany na Filipinach, który posiada liczne zapożyczenia z języka malajskiego. Ponadto, wpływ języka malajskiego można zaobserwować w niektórych językach Oceanii, takich jak tetum, używany w Timorze Wschodnim. Dla osób mówiących po polsku, poznawanie wpływu języka malajskiego na inne języki może być interesującym aspektem badania historii i kultury regionu.

Język malajski jako język nauki

W ostatnich latach język malajski zyskuje na popularności jako język nauki, zarówno w kontekście akademickim, jak i wśród osób uczących się języków obcych. Coraz więcej uczelni i szkół językowych oferuje kursy języka malajskiego, a liczba dostępnych materiałów do nauki tego języka, takich jak podręczniki, kursy online czy aplikacje, stale rośnie. Dla osób mówiących po polsku, nauka języka malajskiego może być interesującym wyborem, dającym możliwość zrozumienia bogatej kultury regionu Azji Południowo-Wschodniej, a także poszerzenia horyzontów zawodowych i osobistych.

Pułapki językowe w tłumaczeniu z języka malajskiego na język polski

Zdarza się, że intuicja podpowiada komuś tłumaczenie. które może prowadzić do pomyłek. Takie pomyłki mogą wydawać się śmieszne, ale mogą mieć poważne konsekwencje. Profesjonalny tłumacz zwraca baczną uwagę na słowa, które brzmią podobnie w dwóch językach, ale posiadają odmienne znaczenia, take jak przykłady poniżej.

Słowo malajskie	Prawidłowe tłumaczenie na polski	Uwaga na błędne tłumaczenie!
bok	kojec	bok - sisi
kasa	ekran	kasa - daftartunai
mak	matka	mak - benihpopi
mata	oko	mata - mat
misa	masa	misa - mangkuk
tak	nie	tak - ya
rak	półka	rak (zwierzę) - udangkrai
rok	spódnica	rok - tahun
tata	system	tata - ayah
ya	tak	ja - saya

Ciekawe idiomy i powiedzenia w języku malajskim

Warto zwrócić uwagę na idiomy i powiedzenia malajskie, które mogą dać Polakowi fascynujący pogląd na podobieństwa i różnice kulturowe.

malajski idiom / powiedzenie	tłumaczenie dosłowne na polski	polski odpowiednik
Bagai aur dengan tebing	jak złoto z klifem	wyrażenie oznaczające wzajemne wspieranie się.
Kuman di seberang lautan nampak, gajah di pelupuk mata tidak nampak	widzieć bakterie po drugiej stronie morza, ale nie widzieć słonia przed oczami	nie zauważać oczywistych rzeczy
Bagai telur di ujung tanduk	jak jajko na końcu rogu	oznacza sytuację niepewną lub ryzykowną
Gajah sama dilapangkan, semut pun binasa	kiedy słonie walczą, mrówki giną	niewinne osoby cierpią z powodu konfliktów pomiędzy potężnymi.
Sambil menyelam minum air	pić wodę podczas nurkowania	robić dwie rzeczy naraz

Praktyczny słowniczek polsko - malajski

wyrażenie polskie	wyrażenie malajski
tak	ya (ja)
nie	tidak (tiˈdak)
proszę	tolong (təˈloŋ)
dziękuję	terima kasih (təˈrima ˈkasih)
przepraszam	maaf (maʔaf)
dzień dobry	selamat pagi (səˈlamat ˈpagi)
dobry wieczór	selamat petang (səˈlamat pəˈtaŋ)
dobranoc	selamat malam (səˈlamat ˈmalam)
do widzenia	selamat tinggal (səˈlamat ˈtiŋgal)
cześć (na powitanie)	hai (hai)
Jak się masz?	Apa khabar? (ʔapa ˈkhabar)
Dziękuję, dobrze.	Terima kasih, baik. (təˈrima ˈkasih, baik)
Nazywam się...	Nama saya... (ˈnama saˈja...)
Nie rozumiem	Saya tidak faham (saˈja tiˈdak ˈfaham)
Jestem Polką / Polakiem	Saya orang Poland (saˈja ˈoraŋ ˈpoland)