Język estoński - fakty i ciekawostki
Język estoński jest językiem ojczystym dla ok. 1,2 mln. ludzi (ok. 0,015% światowej populacji).
Estoński jest językiem urzędowym w Estonii. Ponadto znajomością estońskiego jako ojczystego legitymują się nieliczni przedstawiciele mniejszości estońskiej w Szwecji, Finlandii, Niemczech, na Łotwie i kilku innych krajach.
Eesti keel należy do grupy języków ugrofińskich, które wchodzą w skład uralskiej rodziny językowej. Jako odrębny twór język ten zaczął się kształtować w XII-XII w. (z tego okresu datują się najstarsze pisemne poświadczenia języka estońskiego) na bazie kilku języków bałtyckofińskich (biorąc pod uwagę języki współczesne estoński jest najbardziej zbliżony do fińskiego). W późniejszych stadiach rozwoju na język estoński wpływ leksykalny wywarły języki bałtyckie, słowiańskie i przede wszystkim germańskie (ok. 30% słownictwa estońskiego ma rodowód germański). W drugiej połowie XIX w. unormowany zasady ortograficzne, wzorując się na modelu ortografii fińskiej.
We współczesnym języku estońskim wyróżnia się dwie zasadnicze grupy dialektalne, które między sobą wykazują istotne różnice: dialekty północne i dialekty południowe. Na bazie należącego do pierwszej z tych grup dialektu centralnego wykształciła się standardowa odmiana estońskiego, która współcześnie regulowana jest przez Instytut Języka Estońskiego z siedzibą w Tallinie.
Estoński jest jednym z języków oficjalnych UE.
Estoński należy do języków aglutynacyjnych, w których przyrostki dołącza się do rdzenia wyrazu. Zawartość treściowa takiego wyrazu oddawana jest w językach indoeuropejskich za pomocą kilku słów.
Świetnym przykładem ilustrującym powyższe zjawisko jest najdłuższy estoński wyraz, który składa się z 43 liter: sünnipäevanädalalõpupeopärastlõunaväsimatus. Jego polskim odpowiednikiem jest wyrażenie „zmęczenie odczuwane po obiedzie podczas weekendowej imprezy urodzinowej”.
Inną ciekawą cechą gramatyczną jest występowanie 14 przypadków rzeczownika (ich liczba bywa przedmiotem dyskusji). Z kolei w estońskim nie ma kategorii rodzaju gramatycznego. Istnieją dwa czasy gramatyczne: teraźniejszy i przeszły. Do wyrażania przyszłości stosuje się specjalne formy czasownika.
Samogłoski i spółgłoski estońskie mają aż trzy rodzaje długości. Fonemy krótkie, średnie i długie mogą różnicować znaczenie wyrazów.
Cechą wymowy estońskiej jest wysoka frekwencyjność samogłosek, które występują w sekwencjach. Przykładami wyrazów z dużą liczbą samogłosek są kõueöö (pol. burzowa noc) i jäääär (pol. krawędź lodu).
Liczba przypadków w języku estońskim
Język estoński posiada 14 przypadków, co czyni go jednym z najbardziej skomplikowanych języków w Europie. Dzięki temu, że język posiada wiele przypadków, można wyrazić dużo więcej znaczeń i odcieni. Odmiana przypadków może być trudna dla osób uczących się języka, ale jest to także kluczowy element do zrozumienia i nauki języka.
Brak rodzajów gramatycznych
W języku estońskim nie ma rodzajów gramatycznych, co oznacza, że każde słowo jest traktowane jako neutralne pod względem płci. Nie ma też żadnych zaimeków osobowych, co może być trudne dla osób uczących się języka. Jednak brak rodzajów gramatycznych może również ułatwić naukę języka i nie wymagać od uczących się zapamiętywania płci słów.
Unikalne litery w języku estońskim
Język estoński posiada kilka unikalnych liter, w tym literę "õ", która nie występuje w innych językach. Litera ta oznacza dźwięk nosowy, który jest wydawany przez usta i nos jednocześnie. Unikalne litery w języku estońskim mogą stanowić wyzwanie dla osób uczących się języka, ale jednocześnie są one kluczowym elementem charakterystycznym dla języka estońskiego.
Podobieństwa do języka fińskiego
Warto zauważyć, że język estoński ma wiele wyrazów, które są podobne do fińskiego. Dzięki temu osoby, które uczą się języka fińskiego, mogą mieć łatwiejszy czas zrozumienia i nauki języka estońskiego. Jednak pomimo podobieństw, język estoński posiada swoje unikalne cechy i wymaga nauki oddzielnie.
Liczby porządkowe w języku estońskim
Język estoński ma swoje własne liczby porządkowe, które różnią się od liczb porządkowych w innych językach. Na przykład, w estońskim, drugi to "teine", a trzeci to "kolmas". Warto zauważyć, że znajomość liczb porządkowych jest ważnym elementem języka i pomaga w codziennej komunikacji.
Literatura estońska
Literatura estońska ma długą i bogatą tradycję, sięgającą aż do średniowiecza. Pierwsze zabytki pisane w języku estońskim pochodzą z XIV wieku, w tym przede wszystkim rękopisane modlitewniki i pieśni religijne. Jednym z najważniejszych dzieł literatury estońskiej jest epopeja narodowa "Kalevipoeg" autorstwa Friedricha Reinholda Kreutzwalda, opublikowana w latach 1857-1861. Opowiada ona historię mitycznego bohatera Kalevipoega i stanowi istotną część estońskiej kultury i tożsamości narodowej.
W XX wieku literatura estońska zyskała nowe formy i style, m.in. dzięki modernizmowi i poezji ekspresjonistycznej. W latach 50. i 60. XX wieku w Estonii narodził się ruch poetycki "Respublika", który skupiał wielu utalentowanych poetów, takich jak Jaan Kaplinski i Hando Runnel. Ich poezja była innowacyjna i eksperymentalna, poruszając tematy społeczne i polityczne.
W 1970 roku pojawił się w Estonii nurt literacki nazywany "Młoda Estonia", który skupiał młodych pisarzy, poeci i krytyków literackich. Ich twórczość charakteryzowała się eksperymentami językowymi i kulturowymi oraz odwołaniami do tradycji literackich.
Współczesna literatura estońska skupia się na różnorodnych tematach, od historii i polityki po kulturę i społeczeństwo. Wśród ważnych pisarzy można wymienić Andrus Kivirähka, Tõnu Õnnepalu, Viivi Luik, Jaan Kross, A.H. Tammsaare i Mehis Heinsaare.
W ostatnich latach literatura estońska zyskała coraz większą popularność za granicą, zwłaszcza dzięki tłumaczeniom na inne języki. W 2019 roku "Pachołek" Andrusa Kivirähka został przetłumaczony na język polski i spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem czytelników.
Ciekawe idiomy i powiedzenia w języku estońskim
Warto zwrócić uwagę na idiomy i powiedzenia estońskie, które mogą dać Polakowi fascynujący pogląd na podobieństwa i różnice kulturowe.
estoński idiom / powiedzenie |
tłumaczenie dosłowne na polski |
polski odpowiednik |
Kas sa oled kala? | Czy jesteś rybą? | Czy jesteś zielony? (pytanie o czyjąś niewiedzę lub niekompetencję) |
Hobusele silmad pähe saanud | Otrzymać oczy konia | Być oszukanym lub wprowadzonym w błąd. |
Jalad alla võtm | Wziąć nogi na ramiona | Wziąć nogi za pas (uciekać) |
Sööma nagu hobune, magama nagu notsu | Jeść jak koń, spać jak świnia | Być leniwym i nieudacznym |
Loll nagu lauajalg | Głupi jak noga stołu | Głupi jak but |
Võta lehm kaasa | Zabrać krowę ze sobą | Zabrać coś niepotrzebnego |
Kärbes sõi vanaema prillid ära | Mucha zjadła babci okulary | Być winnym czegoś, czego nie powinno się robić. |
Nagu külmale maale | Jak zimny kraj | Czuć się niekomfortowo |
Cennik tłumaczeń pisemnych: ile kosztuje profesjonalne tłumaczenie estońskie?
Orientacyjny cennik tłumaczeń z języka estońskiego oraz na język estoński: pisemnych, przysięgłych, ekspresowych, specjalistycznych i ustnych, w tym polsko-estońskich, estońsko-polskich a także bezpośrednich pomiędzy językiem estońskim i innymi językami obcymi bez języka polskiego.
Tłumaczenia pisemne
|
Zwykłe, przysięgłe, specjalistyczne, ekspresowe |
z języka estońskiego na język polski | od 0,25 zł / słowo |
z języka polskiego na język estoński | od 0,25 zł / słowo |
z języka estońskiego na inny język | od 0,25 zł / słowo |
z innego języka obcego na estoński | od 0,25 zł / słowo |
weryfikacja tłumaczenia | od 50% stawki tłumaczenia |
napisy do filmu (subtitling) | od 50 zł / minuta nagrania wideo |
opracowanie graficzne | od 10 zł / strona fizyczna lub grafika |
opracowanie terminologiczne | od 250 zł / h |
opłata projektowa | od 150 zł / 10% |
Tłumaczenia ustne
|
Online i na miejscu. Konsekutywne, symultaniczne, przysięgłe. |
estoński <> polski |
250 zł / h |
estoński <> inny język obcy |
500 zł / h |
minimalny blok rezerwacji |
3-8 h w zależności od produktu |
kompleksowa obsługa tłumaczeń ustnych online: platforma i zarządzanie |
kosztorys indywidualny |
wynajem sprzętu do tłumaczeń ustnych na miejscowych |
kosztorys indywidualny |
Ceny netto. Poniższa prezentacja nie stanowi oferty handlowej: każdy projekt wyceniamy zgodnie z potrzebami klienta konkurencyjnie, indywidualnie i bezpłatnie.
Praktyczny słowniczek polsko - estoński
wyrażenie polskie |
wyrażenie estońskie |
---|---|
tak | jah |
nie | ei |
proszę | palun |
dziękuję | aitäh |
przepraszam | vabandust |
dzień dobry | tere hommikust |
dobry wieczór | tere õhtust |
dobranoc | head ööd |
do widzenia | nägemiseni |
cześć (na powitanie) | tere |
Jak się masz? | Kuidas sul läheb? |
Dziękuję, dobrze. | Aitäh, hästi. |
Nazywam się... | Minu nimi on... |
Nie rozumiem | Ma ei saa aru. |
Jestem Polką / Polakiem | Olen poolatar / poolak |
Co potrafi zawodowy tłumacz polsko-estoński i estońsko-polski?
Tłumacz estońsko-polski musi posiadać szeroką wiedzę i umiejętności, aby efektywnie przekładać teksty pomiędzy tymi dwoma językami. Wiedza ta obejmuje zarówno biegłość językową, jak i zrozumienie kultury, gramatyki oraz specyfiki obu języków. Oto kilka kluczowych aspektów, które tłumacz musi znać i rozumieć.
Biegłość językowa
Tłumacz musi biegle posługiwać się zarówno językiem estońskim, jak i polskim. To oznacza znajomość słownictwa, gramatyki, składni oraz wymowy w obu językach. Biegłość językowa obejmuje również zdolność do zrozumienia różnych dialektów, akcentów i odmian regionalnych obu języków.
Zrozumienie kultury
Tłumaczenie tekstów z jednego języka na drugi często wymaga uwzględnienia kontekstu kulturowego. Tłumacz musi być świadomy różnic kulturowych, aby dokładnie oddać niuanse i konotacje zawarte w tekście. Wiedza na temat historii, tradycji, zwyczajów oraz wydarzeń społecznych i politycznych jest niezbędna do prawidłowego tłumaczenia.
Gramatyka
Gramatyka w języku estońskim i polskim różni się pod wieloma względami. Tłumacz musi znać i stosować się do zasad gramatycznych obu języków, takich jak odmiana czasowników, deklinacja rzeczowników, użycie czasów przeszłych, struktura zdań czy rodzaje zaimków. Błędy gramatyczne mogą prowadzić do poważnych nieporozumień, dlatego tłumacz powinien zwracać na nie szczególną uwagę.
Idiomy i frazy
W obu językach istnieje wiele idiomów i zwrotów, które nie mają dosłownego odpowiednika w drugim języku. Tłumacz musi znać te idiomy i umieć je przekładać na odpowiednie wyrażenia, które oddają ich znaczenie w języku docelowym. Ponadto tłumacz powinien zdawać sobie sprawę, że niektóre idiomy są specyficzne dla określonego regionu czy kraju i mogą być niezrozumiałe dla odbiorców z innych obszarów.
Słownictwo specjalistyczne
Tłumacz musi znać słownictwo specjalistyczne związane z daną dziedziną, taką jak medycyna, prawo czy technologia. Pozwala to na precyzyjne tłumaczenie tekstów fachowych i unikanie błędów wynikających z niezrozumienia terminologii. W miarę jak tłumacz zdobywa doświadczenie w różnych dziedzinach, jego wiedza specjalistyczna się rozszerza, co przekłada się na lepsze tłumaczenia.
Styl i rejestr
Tłumacz musi uwzględniać styl i rejestr tekstu źródłowego, tak aby przekład oddawał intencje autora. Na przykład, tekst formalny powinien być przetłumaczony na język równie formalny, podczas gdy tekst potoczny może wymagać użycia bardziej potocznego języka. Tłumacz powinien też zwracać uwagę na ton tekstu, aby zachować jego atmosferę i emocje.
Współczesny język
Tłumacz musi być na bieżąco z ewolucją języka, włączając w to nowe słowa, zwroty i zmieniające się znaczenia istniejących wyrazów. Dzięki temu tłumaczenia będą aktualne i zrozumiałe dla współczesnych odbiorców. Czasami może to oznaczać konieczność przekształcenia archaicznych bądź przestarzałych słów na współczesne odpowiedniki.
"Fałszywe przyjaciółki"
Tłumacz powinien być świadomy fałszywych przyjaciółek, czyli słów, które wydają się być związane z innymi językami, ale mają inne znaczenia. Unikanie błędów wynikających z fałszywych przyjaciółek jest kluczowe dla dokładnego tłumaczenia.
Lokalizacja
Tłumacz musi dostosowywać przekład do kontekstu lokalnego, co może obejmować dostosowanie jednostek miary, walut czy odniesień kulturowych. Celem jest uczynienie tłumaczenia jak najbardziej zrozumiałym dla odbiorców docelowych.
Tłumaczenie niestandardowych form języka
Tłumacz musi być w stanie zrozumieć i przetłumaczyć niestandardowe formy języka, takie jak slang, żargon czy dialekty. Uwzględnienie tych niuansów może przyczynić się do większej autentyczności przekładu.
Redagowanie i korekta
Tłumacz powinien być zdolny do redagowania i korygowania swojej pracy, dbając o poprawność językową, gramatyczną oraz interpunkcyjną. Umiejętność samodzielnego sprawdzania tłumaczeń i eliminowania błędów jest kluczowa dla utrzymania wysokiej jakości pracy.
Tłumaczenie kontekstowe
Tłumacz musi być w stanie uwzględniać kontekst tekstu, tak aby przekład nie był jedynie dosłowny, ale również oddawał znaczenie i cel oryginału. Tłumaczenie kontekstowe może obejmować analizowanie intencji autora, odbiorców oraz sytuacji, w której tekst ma być użyty.
Wiedza o konwencjach pisowni
Tłumacz powinien znać konwencje pisowni obu języków, takie jak systemy notacji liczb, znaki diakrytyczne, zasady pisania wielkimi literami czy zastosowanie cudzysłowów. Znajomość tych konwencji jest niezbędna dla zachowania spójności i czytelności przekładu.
Umiejętność przekładu na język ojczysty
Tłumaczenie na język ojczysty zwykle daje lepsze rezultaty, ponieważ tłumacz ma naturalne wyczucie języka docelowego. Tłumacz powinien być więc kompetentny w tłumaczeniu z języka estońskiego na polski i odwrotnie, ale szczególną wagę powinien przykładać do tłumaczeń na język ojczysty.
Umiejętność przekładu kreatywnego
Tłumacz musi posiadać zdolności kreatywne, aby tłumaczyć teksty artystyczne, takie jak literatura, poezja czy piosenki. W takich przypadkach, tłumacz musi dążyć do zachowania oryginalnego rytmu, stylu, znaczenia i emocji, często wymagając twórczego podejścia do tłumaczenia.
Tłumaczenie tekstów związanych z SEO
Tłumacz musi zdawać sobie sprawę z technik optymalizacji treści dla wyszukiwarek (SEO) i uwzględniać je podczas tłumaczenia. Obejmuje to odpowiednie użycie słów kluczowych, fraz i struktury tekstu, które mogą wpływać na pozycjonowanie strony w wynikach wyszukiwania.
Redagowanie i korekta
Tłumacz musi dbać o jakość swojej pracy, co obejmuje sprawdzanie tłumaczenia pod kątem błędów gramatycznych, interpunkcyjnych, stylistycznych oraz terminologicznych.
Adaptacja przekładu do celu komunikacyjnego
Tłumacz musi być w stanie dostosować tłumaczenie do celu, dla którego zostało stworzone. Na przykład, tłumaczenie reklamy wymaga innego podejścia niż tłumaczenie umowy prawnej. Tłumacz powinien zatem zwracać uwagę na kontekst i oczekiwania odbiorców.
Praca z różnymi formatami dokumentów
Tłumacz musi być biegły w pracy z różnymi formatami dokumentów, takimi jak pliki tekstowe, prezentacje czy pliki graficzne. To może wymagać umiejętności korzystania z różnych programów komputerowych, takich jak edytory tekstu, narzędzia DTP czy oprogramowanie do tłumaczenia wspomaganego komputerowo (CAT).
Znajomość oprogramowania CAT:
Współcześni tłumacze często korzystają z narzędzi CAT, które ułatwiają i przyspieszają pracę. Umiejętność korzystania z takiego oprogramowania, jak Trados czy memoQ, jest często wymagana w zawodzie tłumacza.
Tłumaczenie tekstów kreatywnych
Tłumaczenie tekstów literackich, poezji czy piosenek wymaga nie tylko doskonałej znajomości obu języków, ale także wyczucia artystycznego i kreatywności. Tłumacz musi umieć oddać piękno oryginalnego tekstu, jednocześnie zachowując jego treść i emocje.
Przekład kulturowy
Tłumacz musi być zdolny do przekładania kulturowego, czyli dostosowywania tekstu tak, aby był zrozumiały i akceptowalny dla odbiorców docelowych. Może to obejmować zmiany w przykładach, metaforach czy odniesieniach kulturowych.
Umiejętność pracy w zespole
Tłumacze często współpracują z innymi specjalistami, takimi jak redaktorzy, korektorzy czy inni tłumacze. Umiejętność pracy w zespole oraz efektywna komunikacja z innymi członkami grupy jest ważna dla osiągnięcia optymalnych rezultatów.
Zarządzanie czasem i organizacja pracy
Tłumacz musi być w stanie zarządzać swoim czasem i organizować pracę tak, aby terminowo realizować zlecenia. Wymaga to umiejętności planowania, priorytetyzacji zadań i motywacji do pracy.
Wiedza na temat etyki zawodowej
Tłumacz powinien znać i przestrzegać zasad etyki zawodowej, takich jak zachowanie poufności informacji, rzetelność w pracy oraz uczciwość wobec klientów i współpracowników. Poszanowanie tych zasad buduje zaufanie i profesjonalizm w branży tłumaczeniowej.
Umiejętność uczenia się i rozwoju zawodowego
Tłumacz powinien być otwarty na rozwój zawodowy i ciągłe doskonalenie swoich umiejętności. Uczestnictwo w szkoleniach, warsztatach czy konferencjach branżowych pozwala na zdobywanie nowych kompetencji i utrzymanie bieżącej wiedzy na temat zmian w językach, technologii oraz trendów w tłumaczeniach.
Wielu klientów zaczynało od tłumaczenia własnych projektów samodzielnie, zanim się poznaliśmy.
Jeżeli nie masz czasu nabywać wszystkich powyższych umiejętności, samodzielne tłumaczenie może okazać się nieefektywne: na pewno nie będzie dla Firmy ani lepsze, ani tańsze, ani bardziej przyjemne niż nawiązanie profesjonalnej współpracy z Pozeną.
Wyceń projekt i przekonaj się osobiście.
Bardzo cieszymy się z codziennych życzliwych komentarzy klientów. Potwierdzają one naszą formułę i jak nic innego zachęcają do nieustannego rozwoju, nauki i starań.
Jesteśmy też bardzo dumni, kiedy codzienna praca owocuje prestiżowymi wyróżnieniami światowej klasy. Taką nagrodę otrzymaliśmy niedawno podczas dorocznej gali Association of Translation Companies, jednej z najbardziej prestiżowych organizacji branży językowej na Ziemi. Bardzo dziękujemy!