Język turecki
- fakty i ciekawostki
-
Język turecki jest językiem ojczystym dla ponad 80 mln. ludzi (ponad 1% światowej populacji), co sytuuje go na 20. miejscu najczęściej stosowanych języków na świecie pod względem liczby rodzimych użytkowników.
-
Türkçe jest językiem urzędowym w Turcji oraz na Cyprze. Uznawany jest również jako język mniejszości narodowych w Macedonii, Rumunii, Bośni i Hercegowinie, Grecji, Iraku i Kosowie.
-
Turecki należy do oguzyjskiej grupy języków tureckich, które wchodzą w skład rodziny (ligi) języków ałtajskich. Najstarsze zabytki piśmiennictwa tureckiego powstały w Mongolii w VIII w. W czasach Imperium Osmańskiego (XV w. – początek XX w.) w komunikacji oficjalnej posługiwano się językiem osmańsko-tureckim, który znajdował się pod silnym wpływem języków arabskiego i perskiego. Język ten był zapisywany zmodyfikowanym alfabetem persko-arabskim (alfabetem osmańskim). Na skutek reformy prezydenta Atatürka w 1928 r. alfabet ten został zastąpiony alfabetem łacińskim, a z języka tureckiego wyrugowano naleciałości arabskie i perskie.
-
Wariant standardowy współczesnego tureckiego oparty jest na dialekcie stambulskim. Sam język turecki określany jest często mianem grupy języków/dialektów, które wykazują szereg podobieństw do pozostałych języków oguzyjskich (np. turkmeńskiego czy azerskiego). Swoistą odmianą tureckiego jest tzw. cypryjski turecki, który zachował część cech języka osmańsko-tureckiego. Organem regulującym normy języka tureckiego jest Instytut Języka Tureckiego.
-
Turecki nie należy do języków oficjalnych ważnych organizacji międzynarodowych.
-
Turecki należy do języków aglutynacyjnych, w których przyrostki (sufiksy) dołącza się do rdzenia wyrazu, poszerzając w ten sposób jego znaczenie. Zawartość treściowa takiego wyrazu oddawana jest w językach indoeuropejskich za pomocą kilku słów. Przykładowo, polskim odpowiednikiem tureckiego wyrazu evimde (którego rdzeniem jest ev – pol. dom) jest wyrażenie w moim domu.
-
Typowy szyk wyrazów w tureckim to podmiot-dopełnienie-orzeczenie. Oznacza to, że czasownik pojawia się na końcu zdania.
-
Ciekawym zjawiskiem w języku tureckim jest tzw. harmonia samogłoskowa: sufiksy dodawane do rdzenia wyrazu zawierają z reguły takie same albo podobne samogłoski, np. bardak (szklanka) → bardaklar (szklanki).
-
W alfabecie tureckim nie istnieje litera w. Do niedawna zabronione było w Turcji nadawanie imion zawierających tę literę.
-
Z języka tureckiego zapożyczono do języków indoeuropejskich kilka popularnych słów. Oprócz powszechnie kojarzonego z kuchnią turecką kebabu do tureckich zapożyczeń w języku polskim należą m.in. takie słowa jak: arbuz, dywan, jogurt, kaftan, kawa i kołpak.
Struktura aglutynacyjna języka tureckiego
Język turecki to język aglutynacyjny, co oznacza, że słowa są tworzone poprzez łączenie morfemów, czyli najmniejszych jednostek gramatycznych. W przeciwieństwie do języka polskiego, który jest językiem fleksyjnym, w tureckim dodaje się końcówki do podstawy słowa, tworząc długie wyrazy o skomplikowanej strukturze. Dzięki temu, tureckie zdania mogą być krótsze niż polskie, ale jednocześnie trudniejsze do zrozumienia dla osób uczących się tego języka. Aglutynacja pozwala także na precyzyjne wyrażanie relacji gramatycznych, co sprawia, że tureckie zdania są często bardzo precyzyjne.
Przejście na alfabet łaciński
W 1928 roku Turcja przyjęła alfabet łaciński, zastępując ówczesny alfabet arabski. Był to wynik reform wprowadzanych przez Mustafę Kemala Atatürka, ojca nowożytnej Turcji, który chciał zmodernizować kraj i przybliżyć go do Europy. Dla Polaków, którzy uczą się języka tureckiego, oznacza to, że zapis używa tych samych liter co język polski, z pewnymi modyfikacjami. Turecki alfabet łaciński składa się z 29 liter, w tym sześciu, których nie ma w polskim: ç, ş, ğ, ı, ö oraz ü. Ułatwia to naukę tureckiego dla Polaków, choć wymowa tych dodatkowych liter może sprawić początkowe trudności.
Brak rodzaju gramatycznego
W przeciwieństwie do języka polskiego, w języku tureckim nie ma rodzaju gramatycznego. Oznacza to, że nie ma konieczności odmieniania rzeczowników, przymiotników czy zaimków ze względu na płeć. Dla Polaków, zwłaszcza dla tych, którzy mają problemy z zapamiętywaniem rodzajów gramatycznych, może to być ułatwienie w nauce języka tureckiego. Z drugiej strony brak rodzaju gramatycznego sprawia, że niektóre informacje, które są oczywiste w języku polskim, muszą być wyrażone inaczej w tureckim, co może prowadzić do nieporozumień.
Szyk zdania
Język turecki ma inny szyk zdania niż język polski. W tureckim zdaniach podmiot występuje na początku, zaś orzeczenie na końcu, co oznacza, że podmiot jest bardziej eksponowany. Polski szyk zdania jest bardziej elastyczny, choć zwykle orzeczenie znajduje się bliżej początku zdania. Dla Polaków uczących się tureckiego, opanowanie tego szyku może sprawić pewne trudności, ale po pewnym czasie przyswojenia języka, zrozumienie tureckiej logiki staje się łatwiejsze.
Liczebniki i porządek liczenia
Liczebniki w języku tureckim mają unikalną strukturę, która różni się od tej stosowanej w języku polskim. W tureckim liczebnik dziesiątek występuje przed jednością, na przykład "kırk beş" oznacza 45 (kırk to 40, a beş to 5). Dla osób mówiących po polsku, nauka liczenia w języku tureckim może być początkowo nieco myląca, ale z czasem staje się bardziej intuicyjna.
Harmonia samogłosek
Język turecki stosuje zasadę harmonii samogłosek, która polega na dopasowywaniu samogłosek w końcówkach gramatycznych do samogłosek występujących w podstawie słowa. Dzięki temu język turecki brzmi harmonijnie i płynnie. Dla Polaków uczących się tureckiego, zasada harmonii samogłosek może być początkowo trudna do zrozumienia, ale z czasem staje się ważnym elementem poprawnej wymowy i pisowni.
Brak przedimków
W języku tureckim nie ma przedimków, które są powszechne w języku polskim, takich jak "w", "na" czy "z". Zamiast tego, stosuje się końcówki dodawane do rzeczowników, które wyrażają relacje przestrzenne, czasowe czy inne. Dla osób uczących się tureckiego, może to oznaczać mniej elementów do zapamiętania, ale jednocześnie konieczność opanowania innego sposobu wyrażania tych samych relacji.
Pokrewieństwo z innymi językami turkijskimi
Język turecki należy do rodziny języków turkijskich, co oznacza, że ma pewne podobieństwa z innymi językami tej rodziny, takimi jak azerski, turkmeński czy ujgurski. Dla Polaków, którzy posługują się językiem tureckim, może to oznaczać łatwiejsze zrozumienie tych pokrewnych języków. Z drugiej strony, warto pamiętać, że język turecki jest najbardziej rozwiniętym i szeroko używanym językiem turkijskim, co czyni go szczególnie atrakcyjnym dla osób zainteresowanych tą grupą języków.
Przyimki i partykuły
Język turecki zawiera szeroką gamę przyimków i partykuł, które służą do wyrażania różnych relacji między słowami w zdaniu. W przeciwieństwie do języka polskiego, gdzie przyimki są stosunkowo proste, tureckie przyimki i partykuły mogą być bardziej złożone i pełnić różne funkcje. Dla Polaków uczących się tureckiego, opanowanie tych elementów może być wyzwaniem, ale jednocześnie pozwala na precyzyjne i wyraźne przekazywanie myśli.
Bogactwo wyrażeń i przysłów
Język turecki obfituje w różnorodne wyrażenia i przysłowia, które odzwierciedlają bogactwo kultury i historii Turcji. Wiele z nich ma swoje odpowiedniki w języku polskim, ale istnieją także unikalne tureckie przysłowia i wyrażenia, które trudno przetłumaczyć na inny język. Dla Polaków zainteresowanych kulturą turecką, poznawanie tych wyrażeń i przysłów może być fascynującym doświadczeniem i pozwala na głębsze zrozumienie mentalności i wartości Turków.
Ciekawe idiomy i powiedzenia w języku tureckim
Warto zwrócić uwagę na idiomy i powiedzenia tureckie, które mogą dać Polakowi fascynujący pogląd na podobieństwa i różnice kulturowe.
turecki idiom / powiedzenie |
tłumaczenie dosłowne na polski |
polski odpowiednik |
hatır için çiğ tavuk yenir | zjeść surowego kurczaka ze względu na kogoś | zrobić wszystko dla kogoś |
beş parmak bir değil | pięć palców to nie jeden | każdy lubi co innego |
parayı veren düdüğü çalar | kto płaci, ten dmucha w gwizdek | kto płaci, ten wymaga |
doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar | kto mówi prawdę, tego wygnają z dziewięciu wiosek | uczciwość nie popłaca |
acem kIlIcI gibi | jak perski miecz | dwulicowy |
balIk agaca/kavaga çIkInca | kiedy ryby wdrapiąsięna topole | kaktus mi wyrośnie/czołg mi tu jedzie |
İyi ki doğdun | dobrze, że się urodziłeś/łaś | wszystkiego najlepszego z okazji urodzin |
Cennik tłumaczeń pisemnych: ile kosztuje profesjonalne tłumaczenie tureckie?
Orientacyjny cennik tłumaczeń z języka tureckiego oraz na język turecki: pisemnych, przysięgłych, ekspresowych, specjalistycznych i ustnych, w tym polsko-tureckich, turecko-polskich a także bezpośrednich pomiędzy językiem tureckim i innymi językami obcymi bez języka polskiego.
Tłumaczenia pisemne
|
Zwykłe, przysięgłe, specjalistyczne, ekspresowe |
z języka tureckiego na język polski | od 0,25 zł / słowo |
z języka polskiego na język turecki | od 0,25 zł / słowo |
z języka tureckiego na inny język | od 0,25 zł / słowo |
z innego języka obcego na turecki | od 0,25 zł / słowo |
weryfikacja tłumaczenia | od 50% stawki tłumaczenia |
napisy do filmu (subtitling) | od 50 zł / minuta nagrania wideo |
opracowanie graficzne | od 10 zł / strona fizyczna lub grafika |
opracowanie terminologiczne | od 250 zł / h |
opłata projektowa | od 150 zł / 10% |
Tłumaczenia ustne
|
Online i na miejscu. Konsekutywne, symultaniczne, przysięgłe. |
turecki <> polski |
250 zł / h |
turecki <> inny język obcy |
500 zł / h |
minimalny blok rezerwacji |
3-8 h w zależności od produktu |
kompleksowa obsługa tłumaczeń ustnych online: platforma i zarządzanie |
kosztorys indywidualny |
wynajem sprzętu do tłumaczeń ustnych na miejscowych |
kosztorys indywidualny |
Ceny netto. Poniższa prezentacja nie stanowi oferty handlowej: każdy projekt wyceniamy zgodnie z potrzebami klienta konkurencyjnie, indywidualnie i bezpłatnie.
Praktyczny słowniczek polsko - turecki
wyrażenie polskie |
wyrażenie tureckie |
---|---|
tak | evet (evet) |
nie | hayır (hajir) |
proszę | lütfen (lütfen) |
dziękuję | teşekkürler (teśekkürler) |
przepraszam | özür dilerim (özür dilerim) |
dzień dobry | günaydın (günajdın) |
dobry wieczór | iyi akşamlar (iji akśamlar) |
dobranoc | iyi geceler (iji gedżeler) |
do widzenia | hoşça kal (hośća kal) |
cześć (na powitanie) | merhaba (merhaba) |
Jak się masz? | Nasılsın? (Nasilsin?) |
Dziękuję, dobrze. | Teşekkürler, iyiyim (Teśekkürler, ijijim) |
Nazywam się... | Benim adım (Benim adim) |
Nie rozumiem | Anlamıyorum (Anlamijorum) |
Jestem Polką / Polakiem | Ben Polonyalıyım (Ben Polonjaliyim) |
Co potrafi zawodowy tłumacz polsko-turecki i turecko-polski?
Tłumacz turecko-polski musi posiadać szeroką wiedzę i umiejętności, aby efektywnie przekładać teksty pomiędzy tymi dwoma językami. Wiedza ta obejmuje zarówno biegłość językową, jak i zrozumienie kultury, gramatyki oraz specyfiki obu języków. Oto kilka kluczowych aspektów, które tłumacz musi znać i rozumieć.
Biegłość językowa
Tłumacz musi biegle posługiwać się zarówno językiem tureckim, jak i polskim. To oznacza znajomość słownictwa, gramatyki, składni oraz wymowy w obu językach. Biegłość językowa obejmuje również zdolność do zrozumienia różnych dialektów, akcentów i odmian regionalnych obu języków.
Zrozumienie kultury
Tłumaczenie tekstów z jednego języka na drugi często wymaga uwzględnienia kontekstu kulturowego. Tłumacz musi być świadomy różnic kulturowych między Turcją a Polską, aby dokładnie oddać niuanse i konotacje zawarte w tekście. Wiedza na temat historii, tradycji, zwyczajów oraz wydarzeń społecznych i politycznych jest niezbędna do prawidłowego tłumaczenia.
Gramatyka
Gramatyka w języku tureckim i polskim różni się pod wieloma względami. Tłumacz musi znać i stosować się do zasad gramatycznych obu języków, takich jak odmiana czasowników, deklinacja rzeczowników, użycie czasów przeszłych, struktura zdań czy rodzaje zaimków. Błędy gramatyczne mogą prowadzić do poważnych nieporozumień, dlatego tłumacz powinien zwracać na nie szczególną uwagę.
Idiomy i frazy
W obu językach istnieje wiele idiomów i zwrotów, które nie mają dosłownego odpowiednika w drugim języku. Tłumacz musi znać te idiomy i umieć je przekładać na odpowiednie wyrażenia, które oddają ich znaczenie w języku docelowym. Ponadto tłumacz powinien zdawać sobie sprawę, że niektóre idiomy są specyficzne dla określonego regionu czy kraju i mogą być niezrozumiałe dla odbiorców z innych obszarów.
Słownictwo specjalistyczne
Tłumacz musi znać słownictwo specjalistyczne związane z daną dziedziną, taką jak medycyna, prawo czy technologia. Pozwala to na precyzyjne tłumaczenie tekstów fachowych i unikanie błędów wynikających z niezrozumienia terminologii. W miarę jak tłumacz zdobywa doświadczenie w różnych dziedzinach, jego wiedza specjalistyczna się rozszerza, co przekłada się na lepsze tłumaczenia.
Styl i rejestr
Tłumacz musi uwzględniać styl i rejestr tekstu źródłowego, tak aby przekład oddawał intencje autora. Na przykład, tekst formalny powinien być przetłumaczony na język równie formalny, podczas gdy tekst potoczny może wymagać użycia bardziej potocznego języka. Tłumacz powinien też zwracać uwagę na ton tekstu, aby zachować jego atmosferę i emocje.
Współczesny język
Tłumacz musi być na bieżąco z ewolucją języka, włączając w to nowe słowa, zwroty i zmieniające się znaczenia istniejących wyrazów. Dzięki temu tłumaczenia będą aktualne i zrozumiałe dla współczesnych odbiorców. Czasami może to oznaczać konieczność przekształcenia archaicznych bądź przestarzałych słów na współczesne odpowiedniki.
"Fałszywe przyjaciółki"
Tłumacz powinien być świadomy fałszywych przyjaciółek, czyli słów, które wydają się być związane z innymi językami, ale mają inne znaczenia. Unikanie błędów wynikających z fałszywych przyjaciółek jest kluczowe dla dokładnego tłumaczenia.
Lokalizacja
Tłumacz musi dostosowywać przekład do kontekstu lokalnego, co może obejmować dostosowanie jednostek miary, walut czy odniesień kulturowych. Celem jest uczynienie tłumaczenia jak najbardziej zrozumiałym dla odbiorców docelowych.
Tłumaczenie niestandardowych form języka
Tłumacz musi być w stanie zrozumieć i przetłumaczyć niestandardowe formy języka, takie jak slang, żargon czy dialekty. Uwzględnienie tych niuansów może przyczynić się do większej autentyczności przekładu.
Redagowanie i korekta
Tłumacz powinien być zdolny do redagowania i korygowania swojej pracy, dbając o poprawność językową, gramatyczną oraz interpunkcyjną. Umiejętność samodzielnego sprawdzania tłumaczeń i eliminowania błędów jest kluczowa dla utrzymania wysokiej jakości pracy.
Tłumaczenie kontekstowe
Tłumacz musi być w stanie uwzględniać kontekst tekstu, tak aby przekład nie był jedynie dosłowny, ale również oddawał znaczenie i cel oryginału. Tłumaczenie kontekstowe może obejmować analizowanie intencji autora, odbiorców oraz sytuacji, w której tekst ma być użyty.
Wiedza o konwencjach pisowni
Tłumacz powinien znać konwencje pisowni obu języków, takie jak systemy notacji liczb, znaki diakrytyczne, zasady pisania wielkimi literami czy zastosowanie cudzysłowów. Znajomość tych konwencji jest niezbędna dla zachowania spójności i czytelności przekładu.
Umiejętność przekładu na język ojczysty
Tłumaczenie na język ojczysty zwykle daje lepsze rezultaty, ponieważ tłumacz ma naturalne wyczucie języka docelowego. Tłumacz powinien być więc kompetentny w tłumaczeniu z języka tureckiego na polski i odwrotnie, ale szczególną wagę powinien przykładać do tłumaczeń na język ojczysty.
Umiejętność przekładu kreatywnego
Tłumacz musi posiadać zdolności kreatywne, aby tłumaczyć teksty artystyczne, takie jak literatura, poezja czy piosenki. W takich przypadkach, tłumacz musi dążyć do zachowania oryginalnego rytmu, stylu, znaczenia i emocji, często wymagając twórczego podejścia do tłumaczenia.
Tłumaczenie tekstów związanych z SEO
Tłumacz musi zdawać sobie sprawę z technik optymalizacji treści dla wyszukiwarek (SEO) i uwzględniać je podczas tłumaczenia. Obejmuje to odpowiednie użycie słów kluczowych, fraz i struktury tekstu, które mogą wpływać na pozycjonowanie strony w wynikach wyszukiwania.
Redagowanie i korekta
Tłumacz musi dbać o jakość swojej pracy, co obejmuje sprawdzanie tłumaczenia pod kątem błędów gramatycznych, interpunkcyjnych, stylistycznych oraz terminologicznych.
Adaptacja przekładu do celu komunikacyjnego
Tłumacz musi być w stanie dostosować tłumaczenie do celu, dla którego zostało stworzone. Na przykład, tłumaczenie reklamy wymaga innego podejścia niż tłumaczenie umowy prawnej. Tłumacz powinien zatem zwracać uwagę na kontekst i oczekiwania odbiorców.
Praca z różnymi formatami dokumentów
Tłumacz musi być biegły w pracy z różnymi formatami dokumentów, takimi jak pliki tekstowe, prezentacje czy pliki graficzne. To może wymagać umiejętności korzystania z różnych programów komputerowych, takich jak edytory tekstu, narzędzia DTP czy oprogramowanie do tłumaczenia wspomaganego komputerowo (CAT).
Znajomość oprogramowania CAT:
Współcześni tłumacze często korzystają z narzędzi CAT, które ułatwiają i przyspieszają pracę. Umiejętność korzystania z takiego oprogramowania, jak Trados czy memoQ, jest często wymagana w zawodzie tłumacza.
Tłumaczenie tekstów kreatywnych
Tłumaczenie tekstów literackich, poezji czy piosenek wymaga nie tylko doskonałej znajomości obu języków, ale także wyczucia artystycznego i kreatywności. Tłumacz musi umieć oddać piękno oryginalnego tekstu, jednocześnie zachowując jego treść i emocje.
Przekład kulturowy
Tłumacz musi być zdolny do przekładania kulturowego, czyli dostosowywania tekstu tak, aby był zrozumiały i akceptowalny dla odbiorców docelowych. Może to obejmować zmiany w przykładach, metaforach czy odniesieniach kulturowych.
Umiejętność pracy w zespole
Tłumacze często współpracują z innymi specjalistami, takimi jak redaktorzy, korektorzy czy inni tłumacze. Umiejętność pracy w zespole oraz efektywna komunikacja z innymi członkami grupy jest ważna dla osiągnięcia optymalnych rezultatów.
Zarządzanie czasem i organizacja pracy
Tłumacz musi być w stanie zarządzać swoim czasem i organizować pracę tak, aby terminowo realizować zlecenia. Wymaga to umiejętności planowania, priorytetyzacji zadań i motywacji do pracy.
Wiedza na temat etyki zawodowej
Tłumacz powinien znać i przestrzegać zasad etyki zawodowej, takich jak zachowanie poufności informacji, rzetelność w pracy oraz uczciwość wobec klientów i współpracowników. Poszanowanie tych zasad buduje zaufanie i profesjonalizm w branży tłumaczeniowej.
Umiejętność uczenia się i rozwoju zawodowego
Tłumacz powinien być otwarty na rozwój zawodowy i ciągłe doskonalenie swoich umiejętności. Uczestnictwo w szkoleniach, warsztatach czy konferencjach branżowych pozwala na zdobywanie nowych kompetencji i utrzymanie bieżącej wiedzy na temat zmian w językach, technologii oraz trendów w tłumaczeniach.
Wielu klientów zaczynało od tłumaczenia własnych projektów samodzielnie, zanim się poznaliśmy.
Jeżeli nie masz czasu nabywać wszystkich powyższych umiejętności, samodzielne tłumaczenie może okazać się nieefektywne: na pewno nie będzie dla Firmy ani lepsze, ani tańsze, ani bardziej przyjemne niż nawiązanie profesjonalnej współpracy z Pozeną.
Wyceń projekt i przekonaj się osobiście.
Bardzo cieszymy się z codziennych życzliwych komentarzy klientów. Potwierdzają one naszą formułę i jak nic innego zachęcają do nieustannego rozwoju, nauki i starań.
Jesteśmy też bardzo dumni, kiedy codzienna praca owocuje prestiżowymi wyróżnieniami światowej klasy. Taką nagrodę otrzymaliśmy niedawno podczas dorocznej gali Association of Translation Companies, jednej z najbardziej prestiżowych organizacji branży językowej na Ziemi. Bardzo dziękujemy!