tłumacz tajski
Język tajski - fakty i ciekawostki
- Język tajski jest językiem ojczystym dla ponad 20 mln. mieszkańców globu. Ok. 40 mln. ludzi posługuje się tajskim jako drugim językiem.
-
Tajski jest językiem urzędowym wyłącznie w Tajlandii. Jego alternatywne, a zarazem precyzujące, określenie to środkowy tajski. Jako pierwszy język jest stosowany jedynie w centralnym rejonie Tajlandii (Bangkok i okolice). Stanowi on jednocześnie standardową odmianę języka stosowaną w kontekstach oficjalnych (np. w mediach czy szkolnictwie). W pozostałych częściach kraju Tajowie posługują się innymi językami z podgrupy języków tajskich. Pokrewnym językiem jest m.in. laotański (warianty mówione tajskiego i laotańskiego uznaje się za wzajemnie zrozumiałe).
-
Język tajski należy do rodziny języków dajskich (taj-kadaj). W wersji mówionej zaczął się kształtować prawdopodobnie na terenach dzisiejszego pogranicza chińsko-wietnamskiego. Pismo tajskie ukształtowało się pod koniec XIII w. na bazie sylabicznego alfabetu khmerskiego, który z kolei wywodził się ze staroindyjskiego pisma Pallawa. Na rozwój języka tajskiego (głównie w warstwie leksykalnej) wpływ wywarło kilka języków azjatyckich, m.in. khmerski, mon oraz sanskryt.
-
Istotną cechą języka tajskiego jest występowanie kilku poziomów formalności (rejestrów) wypowiedzi. Ich poprawne stosowanie determinuje sytuacja komunikacyjna, a przede wszystkim status społeczny odbiorcy (patrz również ciekawostki).
-
Normy dotyczące tajskiego reguluje Królewski Instytut Tajlandii. Jednym z zadań tej instytucji jest publikowanie oficjalnych słowników języka tajskiego.
-
W języku tajskim nie istnieje odmiana przez czas, osobę, rodzaj, przypadek i liczbę (liczba mnoga może być wyrażana czasem przez reduplikację, a więc powtórzenie wyrazu). Poprawne znaczenie zdań determinuje kontekst wypowiedzi, względnie dodatkowe słowa precyzujące.
-
W piśmie tajskim nie stosuje się odstępów między wyrazami ani znaków interpunkcyjnych. Nie istnieje też podział na wielkie i małe litery.
-
Tajski, tak jak wiele innych języków azjatyckich, należy do języków tonalnych. Sylabom przypisany jest ton, który decyduje o znaczeniu wyrazu. Wyróżnia się pięć tonów: pośredni, niski, opadający, wysoki i rosnący.
-
Aby skutecznie porozumiewać się w języku tajskim, należy dobrze opanować jego poziomy formalności (rejestry). Wiąże się to z poprawnym stosowaniem specyficznych dla danego poziomu form zaimków oraz niektórych rzeczowników i czasowników.
-
Do konwencji związanych z grzecznością językową należy również stosowanie specjalnych słów na końcu zdania w zależności od płci nadawcy komunikatu. Dla mężczyzn zarezerwowana jest forma ครับ [krup], a dla kobiet - ค่ะ [kâh].
-
Jeden z rejestrów języka tajskiego stosowany jest wyłącznie w wypowiedziach dotyczących rodziny królewskiej. Używa się wówczas specjalnego słownictwa, np. rzeczownik พระเนตร [pra-nâyt] oznacza oko króla.
Sylabiczno-tonalny charakter języka
Język tajski to język sylabiczno-tonalny, co oznacza, że poszczególne sylaby mają różne znaczenia, w zależności od tonu, którym są wymawiane. W języku tajskim występuje pięć tonów: niski, średni, wysoki, opadający i wznoszący. Dla Polaków, których ojczysty język nie ma tonów, może to być trudne do opanowania, ale zrozumienie tych różnic pozwala uniknąć nieporozumień i komunikować się skuteczniej. Nauka tych tonów jest kluczowa dla osiągnięcia płynności w mówieniu po tajsku.
System pisma
Pismo tajskie, zwane również alfabetem tajskim, różni się znacznie od pisma łacińskiego, którego używamy w języku polskim. Zostało ono stworzone w XIII wieku, a jego pochodzenie wywodzi się z pisma khmerskiego. Składa się z 44 spółgłosek, 15 samogłosek i 4 tonowych znaków. Pismo tajskie jest nie tylko piękne, ale również wyjątkowe, gdyż nie występują w nim żadne spacje oddzielające słowa. Zamiast tego, słowa są oddzielane przez znaki interpunkcyjne lub akapity.
Liczba nieodmienne
W przeciwieństwie do języka polskiego, w którym odmiana słów może być skomplikowana, język tajski nie odmienia słów. Oznacza to, że rzeczowniki, przymiotniki i czasowniki nie zmieniają swojej formy w zależności od przypadka, liczby czy rodzaju. Przykładowo, słowo „dom” będzie brzmiało tak samo, niezależnie od tego, czy mówimy o jednym czy wielu domach. To może być ułatwienie dla osób uczących się tajskiego, gdyż nie muszą opanowywać zasad odmiany.
Skomplikowany system grzecznościowy
Język tajski ma skomplikowany system grzecznościowy, który uwzględnia status społeczny i wiek rozmówców. Istnieje wiele słów i zwrotów używanych w celu okazania szacunku, a niektóre z nich są stosowane wyłącznie przez mężczyzn lub kobiety. Polacy uczący się tajskiego powinni zwrócić szczególną uwagę na te wyrażenia, aby uniknąć nieświadomego obrażania swoich rozmówców.
Bogactwo języka potocznego i slang
Język tajski jest bogaty w słownictwo potoczne i slang, co może stanować wyzwanie dla Polaków uczących się tego języka. Wyrażenia potoczne i slangowe są często używane przez młodsze pokolenia, a ich zrozumienie może pomóc w nawiązaniu bardziej swobodnych relacji z tajskimi rozmówcami. Warto zatem poświęcić czas na poznanie tych wyrażeń.
Bogactwo metafor i porównań
Język tajski obfituje w metafory i porównania, które są wykorzystywane w codziennym języku. Polacy uczący się tajskiego mogą początkowo być zaskoczeni ilością idiomów i wyrażeń metaforycznych, które są używane przez Tajów. Jednak zrozumienie tych zwrotów pozwala na lepsze zrozumienie kultury i sposobu myślenia Tajów, a także daje możliwość wyrażania się w bardziej kreatywny sposób.
Znaczenie klasyfikatorów
Język tajski posiada klasyfikatory, które są używane w połączeniu z liczebnikami w celu określenia liczby rzeczy, zwierząt lub osób. Dla osób mówiących po polsku może to być nowy i zaskakujący element języka. W języku tajskim istnieje około 350 klasyfikatorów, a ich nauka pozwala na precyzyjne wyrażanie liczby określonych obiektów lub istot.
Suffixy zwierzęce
W języku tajskim istnieją specjalne suffixy, które można dodać do nazw zwierząt, aby określić ich wiek, płeć lub inne cechy. W polskim takie określenia są zazwyczaj oddzielne słowa, co oznacza, że dla Polaków może to być nieoczekiwana cecha języka tajskiego. Zrozumienie tego aspektu języka może ułatwić komunikację na temat zwierząt w Tajlandii.
Wpływ sanskrytu i pali na język tajski
W języku tajskim występuje wiele słów pochodzących z sanskrytu i pali, szczególnie w odniesieniu do religii, filozofii i nauki. Polacy uczący się tajskiego mogą być zaskoczeni, gdy zauważą podobieństwa między tymi słowami a słowami pochodzenia łacińskiego lub greckiego w języku polskim. Poznanie tych słów może pomóc w zrozumieniu tajskiej kultury, zwłaszcza jej aspektów religijnych i duchowych.
Unikalne powiedzenia i przysłowia
Język tajski ma wiele unikalnych powiedzeń i przysłów, które odzwierciedlają kulturę i wartości społeczeństwa tajskiego. Dla Polaków mówiących po polsku, odkrywanie tych przysłów może być fascynującym i pouczającym doświadczeniem, które pomoże zrozumieć tajskie przekonania i sposób myślenia. Warto poświęcić czas na zapoznanie się z tymi tradycyjnymi powiedzeniami, aby móc korzystać z nich w rozmowach z Tajami i lepiej zrozumieć ich kulturę.
Ciekawe idiomy i powiedzenia w języku tajskim
Warto zwrócić uwagę na idiomy i powiedzenia tajskie, które mogą dać Polakowi fascynujący pogląd na podobieństwa i różnice kulturowe.
tajski idiom / powiedzenie |
tłumaczenie dosłowne na polski |
polski odpowiednik |
กบในกะลาครอบ (kop nai kala khrop) | Żaba pod skorupą kokosa | Człowiek zarozumiały, pyszałkowaty |
กระดูกอ่อน (kraduk on) | Mieć miękkie kości | słabo walczyć (fizycznie) |
ก้มหน้าก้มตา (kom na kokm ta) | Schylić głowę i oczy | Skoncentrować się |
กินรังแตน (kin rang taen) | Zjeść gniazdo os | Być mocno poirytowanym |
ขว้างงูไม่พ้นคอ (khwang ngu mai phon kho) | Zarzucić węża wokół własnej szyi | Wpaść we własne sidła |
ไข่ในหิน (khai nai hin) | Jajko w skale | Coś niezwykle cennego |
กินน้ำพริกถ้วยเก่า (kin nam phrik thuai kao) | Zjeść miskę starego nam phrik(ostrego sosu) | Wrócić do byłej żony |
กินน้ำพริกถ้วยเดียว (kin nam phrik thuai diao} | Jeść tylko jedną miskę nam phrik(ostrego sosu) | Żyć tylko z jedną żoną |
Praktyczny słowniczek polsko - tajski
wyrażenie polskie |
wyrażenie tajskie |
---|---|
tak | ใช่ (châi) |
nie | ไม่ใช่ (mâi châi) |
proszę | ขอ (khǒr) |
dziękuję | ขอบคุณ (khòp khun) |
przepraszam | ขอโทษ (khǒr thôt) |
dzień dobry | สวัสดี (sà-wàt-dee) |
dobry wieczór | สวัสดีตอนเย็น (sà-wàt-dee dtawn yen) |
dobranoc | ราตรีสวัสดิ์ (raa-dtree sà-wàt) |
do widzenia | ลาก่อน (laa-kawn) |
cześć (na powitanie) | สวัสดี (sà-wàt-dee) |
Jak się masz? | คุณเป็นอย่างไรบ้าง (kun bpen yâang rai bâang) |
Dziękuję, dobrze. | ขอบคุณ ดี (khòp khun dee) |
Nazywam się... | ฉันชื่อ (chăn chûe) |
Nie rozumiem | ฉันไม่เข้าใจ (chăn mâi khâo jai) |
Jestem Polką / Polakiem | ฉันเป็นคนโปแลนด์ (chăn bpen khon bpolæn) / ฉันเป็นคนโปแลนด์ (chăn bpen khon bpolæn) |