Czytaj stronę główną POZENA

tłumacz portugalski

Język portugalski - fakty i ciekawostki

 

Język portugalski – língua portuguesa, português, jest językiem ojczystym dla ok. 250 mln. ludzi (ponad 3% mieszkańców globu), co sytuuje go na wysokim szóstym miejscu na liście najpopularniejszych języków na świecie, jeśli chodzi o liczbę rodzimych użytkowników. W obrębie języków europejskich plasuje się pod tym względem na miejscu trzecim.

Portugalski jest oczywiście językiem urzędowym w Portugalii, ale największy kraj portugalskojęzyczny to Brazylia, zamieszkiwana przez ok. 200 mln. ludzi. Língua portuguesa ma też status języka urzędowego w innych byłych koloniach portugalskich, a więc w Angoli, Mozambiku, Gwinei Bissau, Gwinei Równikowej, Timorze Wschodnim, Makau, Republice Zielonego Przylądka oraz na Wyspach Świętego Tomasza i Książęcej. Kraje te ściśle współpracują ze sobą dzięki Wspólnocie Państw Portugalskojęzycznych, która założona została w r. 1996.

Język portugalski należy do grupy języków romańskich. Wywodzi się z wymarłego języka galicyjsko-portugalskiego, który stosowany był w północno-zachodniej części dzisiejszej Portugalii. Najstarszy zachowany dokument pisany w języku portugalskim datuje się na XII wiek.

Istnieją dwie standardowe, równoprawne odmiany lingua portuguesa: portugalski europejski oraz portugalski brazylijski (dość mocno zróżnicowany dialektalnie), które różnią się głównie wymową, ortografią i słownictwem (na poziomie gramatyki te rozbieżności są nieznaczne). Pod względem leksykalnym w brazylijskim wariancie języka odnajduje się wpływy języków tupi, którymi posługiwała się rdzenna ludność Ameryki Południowej, oraz języków afrykańskich. Patrz również sekcja ciekawostki.

Popularyzacją i rozpowszechnianiem portugalskiego zajmuje się Międzynarodowy Instytut Języka Portugalskiego z siedzibą w Praia - stolicy Republiki Zielonego Przylądka.

Portugalski należy do języków oficjalnych UE, Mercosuru (Wspólnego Rynku Południa), Organizacji Państw Amerykańskich oraz Unii Afrykańskiej.

W brazylijskim wariancie portugalskiego nie dochodzi do redukcji samogłosek w sylabach nieakcentowanych, w związku z czym w odczuciu potocznym mowa Brazylijczyków jest bardziej miękka i melodyjna.

Do ciekawszych przykładów różnic leksykalnych pomiędzy brazylijską a europejską odmianą portugalskiego należą następujące pary słów: ônibus (braz.) i autocarro (port.) – autobus, sorvete (braz.) i gelado (port.) – lody, cadarço (braz.) i atacador (port.) – sznurowadło.

Innym ciekawym zjawiskiem dotyczącym różnic między oboma wariantami jest fakt, że w brazylijskiej odmianie zapożyczenia z języków obcych nie podlegają tak silnym modyfikacjom, jak w przypadku wariantu europejskiego. Myszka komputerowa po „brazylijsku” to mouse, a w europejskiej odmianie rato (mysz jako zwierzę).

W r. 2006 w Sao Paulo w Brazylii założono Muzeum Języka Portugalskiego, które ma charakter interaktywny i jest pierwszą tego typu instytucją na świecie.

Najdłuższym niespecjalistycznym wyrazem w języku portugalskim jest przysłówek anticonstitucionalissimamente oznaczający niezgodnie z konstytucją. 

Wpływ języka arabskiego na portugalski

Język portugalski ma wiele słów pochodzenia arabskiego, które zostały w nim zintegrowane podczas panowania Maurów na Półwyspie Iberyjskim (711-1492). Szacuje się, że około 1000 słów portugalskich pochodzi z języka arabskiego. Większość z nich to nazwy miejsc, zwierząt, roślin, ale również słowa używane na co dzień, takie jak "aldeia" (wieś) czy "azeite" (oliwa z oliwek). Znajomość tych słów może pomóc polskojęzycznym mówcom zrozumieć wiele wyrazów i kulturowych odniesień w portugalskim.

Podobieństwa z językiem hiszpańskim

Portugalski i hiszpański są blisko spokrewnionymi językami romańskimi. Dla Polaków, którzy już mówią po hiszpańsku, nauka portugalskiego będzie łatwiejsza. Istnieje wiele podobieństw w słownictwie, składni i gramatyce, co może ułatwić naukę portugalskiego dla osoby znającej hiszpański. Niemniej jednak istnieją różnice w wymowie, które warto poznać, aby uniknąć nieporozumień i błędów.

Znaczenie akcentów w języku portugalskim

W języku portugalskim akcenty są bardzo ważne i mogą wpływać na znaczenie słowa. W odróżnieniu od języka polskiego, w portugalskim występują różne akcenty, takie jak akcent ostry (´), akcent ciężki (`) i akcent długi (^). Opanowanie akcentów jest kluczowe dla poprawnej wymowy i zrozumienia, ponieważ zmiana akcentu może prowadzić do zmiany znaczenia słowa.

Różnice między portugalskim z Portugalii i Brazylii

Istnieje kilka istotnych różnic między portugalskim używanym w Portugalii a portugalskim używanym w Brazylii. Wśród nich są różnice w słownictwie, gramatyce, wymowie oraz niektóre konstrukcje zdaniowe. Dla Polaków uczących się portugalskiego, warto zdecydować, czy chcą się nauczyć wersji europejskiej czy brazylijskiej i być świadomym różnic, które występują między nimi.

Palatalizacja w języku portugalskim

Palatalizacja jest procesem fonetycznym, w którym dźwięk staje się bardziej podobny do dźwięku wydawanego w okolicy podniebienia. W języku portugalskim palatalizacja występuje często, co może być nowym i ciekawym aspektem dla polskojęzycznych uczniów. Przykładem palatalizacji jest dźwięk /ʎ/, który występuje w wyrazach takich jak "mulher" (kobieta) czy "trabalho" (praca). Ten dźwięk nie występuje w języku polskim, co sprawia, że nauka wymowy tego rodzaju słów może być wyjątkowo interesująca dla Polaków uczących się portugalskiego. Ważne jest, aby zwrócić uwagę na tego rodzaju dźwięki podczas nauki, ponieważ zrozumienie i opanowanie palatalizacji może znacząco wpłynąć na poprawną wymowę i zrozumienie języka portugalskiego.

Bogactwo czasowników w języku portugalskim

Język portugalski słynie ze swojego bogactwa odmian czasowników. Istnieje 14 różnych czasów gramatycznych, które można podzielić na trzy kategorie: teraźniejszość, przeszłość i przyszłość. W odróżnieniu od języka polskiego, w portugalskim występują także tryby przypuszczające (subjuntivo). Opanowanie tego aspektu gramatyki może być wyzwaniem dla polskojęzycznych uczniów, ale jest to również fascynujące, gdyż pozwala lepiej zrozumieć i wyrazić różnorodne sytuacje i stany emocjonalne. Dla Polaków uczących się portugalskiego istotne jest, aby poświęcić czas na zrozumienie i naukę czasowników, ponieważ odgrywają one kluczową rolę w komunikacji.

Różnorodność dialektów języka portugalskiego

Język portugalski jest używany na całym świecie, co sprawia, że istnieje wiele różnorodnych dialektów. Każdy z nich posiada swoje unikalne cechy, takie jak różnice w wymowie, gramatyce czy słownictwie. Dla Polaków uczących się portugalskiego może to być ciekawe, gdyż pozwala na zrozumienie bogactwa i różnorodności języka. Przykładami dialektów są: portugalski z Portugalii, portugalski brazylijski, portugalski z Afryki czy portugalski z Azorów. Poznanie dialektów może pomóc w lepszym zrozumieniu kultury i tradycji danego regionu, co jest wartościowe dla osób interesujących się historią i kulturą języka portugalskiego oraz krajów, w których jest on używany.

Status języka portugalskiego na świecie

Język portugalski jest szóstym najczęściej używanym językiem na świecie, z około 250 milionami mówiących. Jego znaczenie na arenie międzynarodowej jest ogromne, a dla Polaków uczenie się portugalskiego może otworzyć wiele drzwi zawodowych i życiowych. Portugalski jest oficjalnym językiem w dziewięciu krajach, takich jak Portugalia, Brazylia, Angola, Mozambik czy Wyspy Zielonego Przylądka. Dodatkowo, jest również jednym z oficjalnych języków Unii Europejskiej i Organizacji Narodów Zjednoczonych. Znajomość portugalskiego może być więc niezwykle wartościowa dla osób poszukujących nowych możliwości zawodowych czy chcących podróżować do krajów, gdzie język ten jest używany.

Ciekawe idiomy i zwroty w języku portugalskim

Podobnie jak w innych językach, portugalski jest bogaty w idiomy i zwroty, które dodają koloru i życia do mowy. Dla Polaków uczących się portugalskiego, poznanie tych wyrażeń może być interesujące i przyjemne, a także pozwala na lepsze zrozumienie kultury i historii krajów, w których język ten jest używany. Przykładami takich idiomów są "pôr os pontos nos i's" (postawić kropkę nad i) czy "água mole em pedra dura tanto bate até que fura" (kropla drąży skałę). Poznanie tych fraz może pomóc w płynniejszej komunikacji z mówiącymi językiem portugalskim.

Literatura portugalska – bogactwo kultury i historii

Język portugalski ma bogatą tradycję literacką, którą warto poznać, ucząc się tego języka. Dla Polaków, którzy interesują się literaturą, portugalska literatura może być okazją do odkrywania niezwykłego świata dzieł takich autorów, jak Luis de Camões, Fernando Pessoa, José Saramago czy Eça de Queirós. Poprzez czytanie tych dzieł uczący się portugalskiego mogą zgłębić kulturę, historię i wartości społeczne krajów, w których język ten jest używany. Ponadto, czytanie oryginalnych dzieł literackich w języku portugalskim może pomóc w rozwijaniu umiejętności językowych i zrozumieniu subtelności i niuansów tego języka.

Pułapki językowe w tłumaczeniu z języka portugalskiego na język polski

 

Zdarza się, że intuicja podpowiada komuś tłumaczenie. które może prowadzić do pomyłek. Takie pomyłki mogą wydawać się śmieszne, ale mogą mieć poważne konsekwencje. Profesjonalny tłumacz zwraca baczną uwagę na słowa, które brzmią podobnie w dwóch językach, ale posiadają odmienne znaczenia, take jak przykłady poniżej. 

 

Słowo portugalskie

Prawidłowe tłumaczenie na polski

Uwaga na błędne tłumaczenie!

bat nietoperz bat - chicote
buraco dziura burak - beterraba
dobro dwukrotność dobro - bondade
dom prezent dom - casa
już ja - eu
jantar kolacja jantar - âmbar
lato szeroki lato - verão
nós my nos - nariz
oco pusty, czczy oko - olho
tu ty tu - aqui

 

Praktyczny słowniczek polsko - portugalski

 

wyrażenie polskie

wyrażenie portugalskie

tak sim (sĩ)
nie não (não)
proszę por favor (poʁ fa'voʁ)
dziękuję obrigado (obɾi'gadu) / obrigada (obɾi'gada)
przepraszam desculpe (dɨʃ'kulpi)
dzień dobry bom dia (bõʊ̯̃ 'dia)
dobry wieczór boa tarde (bõʊ̯̃ 'taɾdʒi)
dobranoc boa noite (bõʊ̯̃ 'nɔjtʃi)
do widzenia adeus ('adɐjʃ)
cześć (na powitanie) olá (o'la)
Jak się masz? Como você está? (Ko'ɱu vo'se eʃ'ta)
Dziękuję, dobrze.  Obrigado, estou bem  (obɾi'gadu, eʃ'tow bẽj) / Obrigada, estou bem  (obɾi'gada, eʃ'tow bẽj)
Nazywam się... Meu nome é  (mew 'nomi e)
Nie rozumiem Não entendo (não ẽ'tẽdu)
Jestem Polką / Polakiem Sou polonês (sow poɫo'nes) / Sou polonesa (sow poɫo'nɛza)