.svg "POZENA Logo")
- strona główna
- tłumacz
- perski (farsi)
tłumacz perski (farsi)
Język perski - fakty i ciekawostki
Język perski jest językiem ojczystym dla ok. 60 mln. ludzi (blisko 1% mieszkańców globu), co sytuuje go 29. miejscu listy najczęściej używanych języków świata pod względem rodzimych użytkowników.
Fārsī jest językiem urzędowym w Iranie, Afganistanie i Tadżykistanie. Stosowany jest również w rejonach Uzbekistanu, Rosji, Iraku i Azerbejdżanu. Łącznie posługuje się nim ok. 110 mln. ludzi.
Perski należy do języków indoeuropejskich, a konkretnie do grupy języków indoirańskich. Jego historia dzieli się na trzy okresy: staroperski (VI-IV w. p.n.e.), podczas którego stosowano pismo klinowe, średnioperski (III w. p.n.e.-VIII w. n.e.), kiedy wykształcił się język pahlawi oraz nowoperski (IX w. do czasów współczesnych). W tym ostatnim okresie fārsī przejął alfabet arabski (w zmodyfikowanej wersji) i zapożyczał słowa z języka arabskiego.
Perski charakteryzuje się dużym zróżnicowanie dialektalnym. Na bazie literackiego standardu perskiego wykształciły się jego trzy główne dialekty: zachodni perski (stosowany głównie w Iranie), dari – wariant, który przez część badaczy uznawany jest jako odrębny język (używany w Afganistanie) oraz tadżycki – określany czasem mianem języka tadżyckiego i zapisywany cyrylicą. Odmiany te traktowane są jako wzajemnie zrozumiałe. Oprócz wyżej wymienionych istnieje szereg języków/dialektów mniej lub bardziej zbliżonych do standardowej odmiany perskiego.
Regulacją fārsī oraz innych języków obowiązujących w Iranie zajmuje się Akademia Języka i Literatury Perskiej.
Język perski określany jest mianem drugiego języka islamu (po języku arabskim).
Oprócz zapożyczeń z arabskiego w języku perskim istnieje sporo pożyczek z francuskiego (przez wiele lat francuski był drugim językiem w Iranie), np. مرسی [mersi] (pol. dziękuję), شوفر [shoufer] (pol. szofer).
Z perskiego wywodzi się też wiele słów funkcjonujących we współczesnych językach europejskich. Do polszczyzny, za pośrednictwem innych języków, dotarły m.in. takie słowa jak: bazar, szach, szpinak.
Podstawowy szyk wyrazów w perskim to podmiot-dopełnienie-orzeczenie. Czasownik występuje więc na końcu zdania
Związek między językiem polskim a perskim
Mimo że język perski i polski wydają się być odległe i różne, oba należą do rodziny języków indoeuropejskich. Oznacza to, że mają wspólne korzenie i można w nich znaleźć podobieństwa w gramatyce, składni oraz leksyce. Odkrywanie tych związków może być fascynujące dla osób uczących się obu języków.
Wyjątkowy alfabet perski
Alfabet perski, nazywany również alfabetem arabsko-perskim, to szczególny zbiór znaków, który różni się od alfabetu łacińskiego. Składa się z 32 liter i jest pismem arabskim zaadaptowanym do potrzeb języka perskiego. Choć początkowo może wydawać się trudny, zrozumienie tego alfabetu otwiera drzwi do odkrywania perskiej literatury i kultury.
Bogactwo perskiej poezji
Język perski jest znany ze swojej bogatej i różnorodnej tradycji poetyckiej, która sięga tysiąca lat wstecz. Wielcy poeci perscy, tacy jak Ferdowsi, Hafez czy Rumi, są uważani za mistrzów literatury światowej. Wprowadzenie się w świat perskiej poezji może pomóc Polakom zrozumieć piękno tego języka i jego kulturowe znaczenie.
Język perski jako język oficjalny
Perski, znany także jako farsi, jest językiem oficjalnym Iranu, Afganistanu i Tadżykistanu. Mówi nim około 110 milionów osób na całym świecie. Znajomość języka perskiego daje więc dostęp do wielu kultur, zwyczajów i tradycji, które można odkryć podczas podróży po tych krajach.
Perski jako język pomocniczy w Bahaizmie
Ciekawostką jest, że język perski jest jednym z języków pomocniczych używanych w religii bahaizmu. Założyciel tej wiary, Bahá'u'lláh, pisał większość swoich dzieł w języku perskim i arabskim, co sprawia, że perski jest ważny dla wyznawców tego wyznania.
Wymowa perskiego dla Polaków
Chociaż język perski ma swoje wyjątkowe dźwięki i intonacje, wymowa nie powinna stanowić dużego wyzwania dla Polaków. Perski nie ma akcentu wyrazowego, co oznacza, że akcent pada zazwyczaj na pierwszą sylabę wyrazu. To ułatwia naukę dla osób mówiących po polsku, które są przyzwyczajone do podobnej zasady.
Wpływ języka perskiego na inne języki
Język perski wywarł wpływ na wiele języków, szczególnie te z regionu Bliskiego Wschodu i Azji Centralnej. W wyniku historycznych podbojów perskich i kontaktów handlowych, słownictwo perskie zostało włączone do języków takich jak urdu, turecki, azerbejdżański czy paszto. Dla Polaków mówiących po polsku odkrywanie tych wpływów może być fascynujące, ponieważ może pomóc zrozumieć związki między różnymi językami i kulturami. Dodatkowo, niektóre perskie słowa przeszły do języka polskiego, choć są one raczej rzadkie i dotyczą głównie kulinariów czy nazw tkanin.
Prostota gramatyki perskiej
Mimo że język perski może wydawać się trudny z powodu swojego alfabetu, jego gramatyka jest stosunkowo prosta, szczególnie w porównaniu z gramatyką polską. Perski nie posiada rodzajów gramatycznych ani przypadków, co znacznie ułatwia naukę dla osób mówiących po polsku. W języku perskim występuje również stała kolejność wyrazów w zdaniu, co sprawia, że szybko można zrozumieć zasady tworzenia zdań. Nauka perskiego może być więc atrakcyjna dla Polaków, zwłaszcza że różnice gramatyczne dają szansę na rozwijanie umiejętności językowych i poznawanie innych struktur językowych.
Perska kaligrafia jako sztuka
Kaligrafia perska to nie tylko piękno pisma, ale także forma sztuki, która ma długą i bogatą historię. Jest ona ściśle związana z poezją i literaturą perską, a jej tradycja sięga czasów przedislamskich. Dla Polaków mówiących po polsku nauka kalligrafii perskiej może być zarówno wyjątkowym doświadczeniem artystycznym, jak i sposobem na zrozumienie kultury perskiej. Praktykowanie kaligrafii pozwala także na rozwijanie koordynacji wzrokowo-ruchowej, cierpliwości i koncentracji.
Ciekawe idiomy i powiedzenia w języku perskim
Warto zwrócić uwagę na idiomy i powiedzenia perskie, które mogą dać Polakowi fascynujący pogląd na podobieństwa i różnice kulturowe.
|
perski idiom / powiedzenie |
tłumaczenie dosłowne na polski |
polski odpowiednik |
| صبر تلخ است٬ ولیکن بر شیرین دارد (Sabr talx ast, valikan bar-e širin dārad) | Cierpliwość jest gorzka, ale ma słodki owoc | Cierpliwość popłaca |
| جوجه را آخر پاییز میشمارند (Juje rā āxare pāiz mišomārand) | Kurczaki się liczy pod koniec jesieni | Nie mów „hop”, dopóki nie przeskoczysz |
| مار گزیده از ریسمان سیاه و سفید میترسد (Mār gazide az rismān-e siyah va sefid mitarsad) | Ten, kto został ukąszony przez węża,boi się nawet czarno-białego sznura | Kto się na gorącym sparzy, ten na zimne dmucha |
| دیوار موش داره٬ موش هم گوش داره (Divār muš dāre, muš ham guš dāre) | Ściany mają myszy, a myszy mają uszy | Ściany mają uszy |
| پرسیدن عیب نیست٬ ندانستن عیب است (Porsidan e’yb nist, nadānestan e’yb ast) | Ten kto nie zadaje pytań, niczego się nie uczy | Kto pyta, nie błądzi |
| عزت هر کس به دست آن کس است (Ezzat-e har kas be-dast-e ân kas ast) | Nie ma co liczyć na innych, bo oni dbają o własne sprawy | Każdy jest kowalem własnego losu |
| عقل مردم , به چشمشان (Aegiluh mardom, be cheshmeshan) | Mądrość ludzka zawiera się w oczach | Zobaczyć znaczy uwierzyć |
| مرختو برجیگ (Jeegaretō bokhoram) | Zjem twoją wątrobę | Dla ciebie wszystko |
Praktyczny słowniczek polsko - perski
|
wyrażenie polskie |
wyrażenie perskie |
|---|---|
| tak | بله (baleh) |
| nie | نه (na) |
| proszę | لطفا [lotfän] |
| dziękuję | متشکرم [motešäkeram] |
| przepraszam | ببخشید [bebakhšid] |
| dzień dobry | روز بخیر [ruz bexeyr] |
| dobry wieczór | شب بخیر [šab bexeyr] |
| dobranoc | شب خوش [šab xosh] |
| do widzenia | خداحافظ [xodâ hâfez] |
| cześć (na powitanie) | سلام [sälâm] |
| Jak się masz? | حال شما چطور است؟ [hâl-e šomâ četor ast?] |
| Dziękuję, dobrze. | ممنون، خوبم. [mamnun, xobam.] |
| Nazywam się... | اسم من ... است [esm-e man ... ast] |
| Nie rozumiem | نمیفهمم [nemifahmam] |
| Jestem Polką / Polakiem | من یک خانم / آقای لهستانی هستم [man yek khânom / âqâ-ye lahstâni hastam] |
Co potrafi zawodowy tłumacz polsko-perski i persko-polski?
Tłumacz persko-polski musi posiadać szeroką wiedzę i umiejętności, aby efektywnie przekładać teksty pomiędzy tymi dwoma językami. Wiedza ta obejmuje zarówno biegłość językową, jak i zrozumienie kultury, gramatyki oraz specyfiki obu języków. Oto kilka kluczowych aspektów, które tłumacz musi znać i rozumieć.
Biegłość językowa
Tłumacz musi biegle posługiwać się zarówno językiem perskim, jak i polskim. To oznacza znajomość słownictwa, gramatyki, składni oraz wymowy w obu językach. Biegłość językowa obejmuje również zdolność do zrozumienia różnych dialektów, akcentów i odmian regionalnych obu języków.
Zrozumienie kultury
Tłumaczenie tekstów z jednego języka na drugi często wymaga uwzględnienia kontekstu kulturowego. Tłumacz musi być świadomy różnic kulturowych między Iranem a Polską, aby dokładnie oddać niuanse i konotacje zawarte w tekście. Wiedza na temat historii, tradycji, zwyczajów oraz wydarzeń społecznych i politycznych jest niezbędna do prawidłowego tłumaczenia.
Gramatyka
Gramatyka w języku perskim i polskim różni się pod wieloma względami. Tłumacz musi znać i stosować się do zasad gramatycznych obu języków, takich jak odmiana czasowników, deklinacja rzeczowników, użycie czasów przeszłych, struktura zdań czy rodzaje zaimków. Błędy gramatyczne mogą prowadzić do poważnych nieporozumień, dlatego tłumacz powinien zwracać na nie szczególną uwagę.
Idiomy i frazy
W obu językach istnieje wiele idiomów i zwrotów, które nie mają dosłownego odpowiednika w drugim języku. Tłumacz musi znać te idiomy i umieć je przekładać na odpowiednie wyrażenia, które oddają ich znaczenie w języku docelowym. Ponadto tłumacz powinien zdawać sobie sprawę, że niektóre idiomy są specyficzne dla określonego regionu czy kraju i mogą być niezrozumiałe dla odbiorców z innych obszarów.
Słownictwo specjalistyczne
Tłumacz musi znać słownictwo specjalistyczne związane z daną dziedziną, taką jak medycyna, prawo czy technologia. Pozwala to na precyzyjne tłumaczenie tekstów fachowych i unikanie błędów wynikających z niezrozumienia terminologii. W miarę jak tłumacz zdobywa doświadczenie w różnych dziedzinach, jego wiedza specjalistyczna się rozszerza, co przekłada się na lepsze tłumaczenia.
Styl i rejestr
Tłumacz musi uwzględniać styl i rejestr tekstu źródłowego, tak aby przekład oddawał intencje autora. Na przykład, tekst formalny powinien być przetłumaczony na język równie formalny, podczas gdy tekst potoczny może wymagać użycia bardziej potocznego języka. Tłumacz powinien też zwracać uwagę na ton tekstu, aby zachować jego atmosferę i emocje.
Współczesny język
Tłumacz musi być na bieżąco z ewolucją języka, włączając w to nowe słowa, zwroty i zmieniające się znaczenia istniejących wyrazów. Dzięki temu tłumaczenia będą aktualne i zrozumiałe dla współczesnych odbiorców. Czasami może to oznaczać konieczność przekształcenia archaicznych bądź przestarzałych słów na współczesne odpowiedniki.
"Fałszywe przyjaciółki"
Tłumacz powinien być świadomy fałszywych przyjaciółek, czyli słów, które wydają się być związane z innymi językami, ale mają inne znaczenia. Unikanie błędów wynikających z fałszywych przyjaciółek jest kluczowe dla dokładnego tłumaczenia.
Lokalizacja
Tłumacz musi dostosowywać przekład do kontekstu lokalnego, co może obejmować dostosowanie jednostek miary, walut czy odniesień kulturowych. Celem jest uczynienie tłumaczenia jak najbardziej zrozumiałym dla odbiorców docelowych.
Tłumaczenie niestandardowych form języka
Tłumacz musi być w stanie zrozumieć i przetłumaczyć niestandardowe formy języka, takie jak slang, żargon czy dialekty. Uwzględnienie tych niuansów może przyczynić się do większej autentyczności przekładu.
Redagowanie i korekta
Tłumacz powinien być zdolny do redagowania i korygowania swojej pracy, dbając o poprawność językową, gramatyczną oraz interpunkcyjną. Umiejętność samodzielnego sprawdzania tłumaczeń i eliminowania błędów jest kluczowa dla utrzymania wysokiej jakości pracy.
Tłumaczenie kontekstowe
Tłumacz musi być w stanie uwzględniać kontekst tekstu, tak aby przekład nie był jedynie dosłowny, ale również oddawał znaczenie i cel oryginału. Tłumaczenie kontekstowe może obejmować analizowanie intencji autora, odbiorców oraz sytuacji, w której tekst ma być użyty.
Wiedza o konwencjach pisowni
Tłumacz powinien znać konwencje pisowni obu języków, takie jak systemy notacji liczb, znaki diakrytyczne, zasady pisania wielkimi literami czy zastosowanie cudzysłowów. Znajomość tych konwencji jest niezbędna dla zachowania spójności i czytelności przekładu.
Umiejętność przekładu na język ojczysty
Tłumaczenie na język ojczysty zwykle daje lepsze rezultaty, ponieważ tłumacz ma naturalne wyczucie języka docelowego. Tłumacz powinien być więc kompetentny w tłumaczeniu z języka perskiego na polski i odwrotnie, ale szczególną wagę powinien przykładać do tłumaczeń na język ojczysty.
Umiejętność przekładu kreatywnego
Tłumacz musi posiadać zdolności kreatywne, aby tłumaczyć teksty artystyczne, takie jak literatura, poezja czy piosenki. W takich przypadkach, tłumacz musi dążyć do zachowania oryginalnego rytmu, stylu, znaczenia i emocji, często wymagając twórczego podejścia do tłumaczenia.
Tłumaczenie tekstów związanych z SEO
Tłumacz musi zdawać sobie sprawę z technik optymalizacji treści dla wyszukiwarek (SEO) i uwzględniać je podczas tłumaczenia. Obejmuje to odpowiednie użycie słów kluczowych, fraz i struktury tekstu, które mogą wpływać na pozycjonowanie strony w wynikach wyszukiwania.
Redagowanie i korekta
Tłumacz musi dbać o jakość swojej pracy, co obejmuje sprawdzanie tłumaczenia pod kątem błędów gramatycznych, interpunkcyjnych, stylistycznych oraz terminologicznych.
Adaptacja przekładu do celu komunikacyjnego
Tłumacz musi być w stanie dostosować tłumaczenie do celu, dla którego zostało stworzone. Na przykład, tłumaczenie reklamy wymaga innego podejścia niż tłumaczenie umowy prawnej. Tłumacz powinien zatem zwracać uwagę na kontekst i oczekiwania odbiorców.
Praca z różnymi formatami dokumentów
Tłumacz musi być biegły w pracy z różnymi formatami dokumentów, takimi jak pliki tekstowe, prezentacje czy pliki graficzne. To może wymagać umiejętności korzystania z różnych programów komputerowych, takich jak edytory tekstu, narzędzia DTP czy oprogramowanie do tłumaczenia wspomaganego komputerowo (CAT).
Znajomość oprogramowania CAT:
Współcześni tłumacze często korzystają z narzędzi CAT, które ułatwiają i przyspieszają pracę. Umiejętność korzystania z takiego oprogramowania, jak Trados czy memoQ, jest często wymagana w zawodzie tłumacza.
Tłumaczenie tekstów kreatywnych
Tłumaczenie tekstów literackich, poezji czy piosenek wymaga nie tylko doskonałej znajomości obu języków, ale także wyczucia artystycznego i kreatywności. Tłumacz musi umieć oddać piękno oryginalnego tekstu, jednocześnie zachowując jego treść i emocje.
Przekład kulturowy
Tłumacz musi być zdolny do przekładania kulturowego, czyli dostosowywania tekstu tak, aby był zrozumiały i akceptowalny dla odbiorców docelowych. Może to obejmować zmiany w przykładach, metaforach czy odniesieniach kulturowych.
Umiejętność pracy w zespole
Tłumacze często współpracują z innymi specjalistami, takimi jak redaktorzy, korektorzy czy inni tłumacze. Umiejętność pracy w zespole oraz efektywna komunikacja z innymi członkami grupy jest ważna dla osiągnięcia optymalnych rezultatów.
Zarządzanie czasem i organizacja pracy
Tłumacz musi być w stanie zarządzać swoim czasem i organizować pracę tak, aby terminowo realizować zlecenia. Wymaga to umiejętności planowania, priorytetyzacji zadań i motywacji do pracy.
Wiedza na temat etyki zawodowej
Tłumacz powinien znać i przestrzegać zasad etyki zawodowej, takich jak zachowanie poufności informacji, rzetelność w pracy oraz uczciwość wobec klientów i współpracowników. Poszanowanie tych zasad buduje zaufanie i profesjonalizm w branży tłumaczeniowej.
Umiejętność uczenia się i rozwoju zawodowego
Tłumacz powinien być otwarty na rozwój zawodowy i ciągłe doskonalenie swoich umiejętności. Uczestnictwo w szkoleniach, warsztatach czy konferencjach branżowych pozwala na zdobywanie nowych kompetencji i utrzymanie bieżącej wiedzy na temat zmian w językach, technologii oraz trendów w tłumaczeniach.
Wielu klientów zaczynało od tłumaczenia własnych projektów samodzielnie, zanim się poznaliśmy.
Jeżeli nie masz czasu nabywać wszystkich powyższych umiejętności, samodzielne tłumaczenie może okazać się nieefektywne: na pewno nie będzie dla Firmy ani lepsze, ani tańsze, ani bardziej przyjemne niż nawiązanie profesjonalnej współpracy z Pozeną.
Wyceń projekt i przekonaj się osobiście.