Czytaj stronę główną POZENA

tłumacz kataloński

Język kataloński - fakty i ciekawostki

 

Język kataloński to język romański, który powstał w średniowieczu, jest bogaty w historię i znaczenie kulturowe. Jest to oficjalny język regionu Katalonii w Hiszpanii, na Balearach i w Walencji, gdzie jest znany jako walencki. Jest także używany w częściach Francji, Andory i na Sardynii we Włoszech. Szacuje się, że na świecie językiem katalońskim posługuje się od 9 do 10 milionów osób.

Język kataloński dzieli wiele cech ze swoimi sąsiednimi językami romańskimi, takimi jak hiszpański, francuski i włoski, ale pozostaje odrębnym językiem ze swoimi unikalnymi złożonościami i cechami charakterystycznymi. Wielu ludzi błędnie uważa, że kataloński jest tylko dialektem hiszpańskim, ale to nie jest prawda. Pomimo silnego wpływu hiszpańskiego ze względów historycznych i politycznych, kataloński zachowuje swój system gramatyczny, słownictwo i wymowę.

Powstanie katalońskiego jako języka literackiego datuje się na średniowiecze, z epickim poematem "Cançó de Santa Fe" i renomowanymi "Four Great Chronicles". Jednak historia języka charakteryzuje się szczytami i obniżeniami, odzwierciedlającymi zmienne losy polityczne Katalonii. Fascynujący okres to "Decadència" w XVI wieku, kiedy kataloński doświadczył upadku z powodu unifikacji Hiszpanii i dominacji kastylijskiego hiszpańskiego.

Ciemny wiek został następnie zastąpiony renesansem kulturowym, znanym jako "Renaixença" w XIX wieku. Kataloński został wskrzeszony i promowany jako język kultury i literatury. Jednakże podczas dyktatury Francisco Franco w latach 1939-1975, kataloński, podobnie jak inne regionalne języki w Hiszpanii, był brutalnie tłumiony. Po Franco nastąpiło znaczne odrodzenie, z użyciem katalońskiego w przestrzeni publicznej, mediach i edukacji.

Co ciekawe, unikalnym aspektem katalońskiego jest system siedmiu dźwięków samogłoskowych, który jest rzadki wśród języków romańskich. W przeciwieństwie do hiszpańskiego, kataloński ma dźwięki samogłoskowe, które są bliższe angielskiemu, jak dźwięk 'uh' w 'nut'.

Kataloński posiada własną Akademię Języka Katalońskiego, "Institut d'Estudis Catalans", której zadaniem jest badanie i promowanie języka i kultury Katalonii.

Język kataloński ma także szeroką literaturę, od poezji i prozy do sztuki teatralnej. W XX wieku liczni pisarze, tacy jak Mercè Rodoreda i Salvador Espriu, przyczynili się do zwiększenia międzynarodowego uznania dla katalońskiego jako języka literackiego.

Ciekawe jest również to, że w Katalonii obchodzi się święto znanego jako „Diada de Sant Jordi” (Dzień Świętego Jerzego), które jest jednocześnie Dniem Książki i Dniem Róży. Jest to dzień, kiedy ulice Barcelony i innych katalońskich miast są pełne stoisk z książkami i różami, a ludzie obdarowują siebie nawzajem tymi prezentami.

Pomimo pewnych podobieństw do innych języków romańskich, kataloński posiada kilka unikalnych cech, które mogą sprawić trudności dla polskojęzycznych uczących się tego języka. Na przykład posiada specyficzną cechę znaną jako "neutralizacja samogłoskowa" lub "samogłoska neutralna", co oznacza, że niektóre samogłoski w nieakcentowanych sylabach mogą być wymawiane inaczej niż w ich akcentowanych odpowiednikach.

Podsumowując, język kataloński to niezwykle bogaty i złożony język, który ma wiele do zaoferowania zarówno pod względem lingwistycznym, jak i kulturowym. Pomimo pewnych wyzwań, jego nauka otwiera drzwi do odkrycia fascynującej kultury i literatury, która jest integralną częścią dziedzictwa Katalonii i Hiszpanii.

Kataloński język to język romański

Kataloński język jest jednym z języków romańskich, a jego początki sięgają okresu średniowiecza. Język ten rozwinął się na terenie Katalonii, a także innych regionów Hiszpanii, takich jak Baleary czy Walencja. Kataloński język wzbogacił się o wiele słów i wyrażeń pochodzenia arabskiego, francuskiego czy włoskiego. Kataloński język jest obecnie jednym z ważnych języków urzędowych w Hiszpanii i jest używany przez miliony ludzi na całym świecie.

Jeden z oficjalnych języków Hiszpanii

Kataloński język jest jednym z oficjalnych języków Hiszpanii, obok hiszpańskiego, galicyjskiego i baskijskiego. W Katalonii, który jest autonomicznym regionem Hiszpanii, kataloński jest językiem urzędowym i używanym w administracji publicznej. Obecnie język ten jest z powodzeniem nauczany i promowany w innych krajach Europy, a także w Ameryce Łacińskiej.

Język ponad 10 milionów ludzi

Kataloński język jest mówiony przez ponad 10 milionów ludzi na całym świecie. Język ten jest używany nie tylko w Katalonii, ale także w innych regionach Hiszpanii, takich jak Baleary czy Walencja. Poza Hiszpanią, kataloński jest językiem mówionym w Andorze, we Francji i we Włoszech. W ostatnich latach coraz więcej ludzi decyduje się na naukę katalońskiego ze względu na jego bogatą kulturę i historię.

Literatura i kultura

Kataloński język ma bogatą tradycję literacką i kulturową, która obejmuje takie postacie jak Joanot Martorell, Ausiàs March czy Jacint Verdaguer. Kataloński język jest także używany w filmach, teatrze, muzyce i sztuce. W Katalonii organizowane są liczne festiwale i imprezy kulturalne, na których promowana jest kultura katalońska. W ten sposób język ten zyskuje na popularności i staje się coraz bardziej rozpoznawalny na świecie.

Wiele dialektów

Kataloński język ma wiele dialektów, które różnią się między sobą akcentem, słownictwem i gramatyką. Najważniejsze dialekty to balearski, centralny, północno-zachodni i wschodni. Mimo różnic, kataloński jest nadal uważany za jeden język, co pozwala na swobodną komunikację między użytkownikami różnych dialektów.

Kataloński język ma swoje święto - Diada de Catalunya

Diada de Catalunya to święto obchodzone corocznie 11 września, które upamiętnia upadek Barcelony w czasie wojny o sukcesję hiszpańską w 1714 roku. Święto to jest okazją do uhonorowania kultury, języka i historii Katalonii, a także do manifestacji politycznych. Obchody Diada de Catalunya to czas radości, ale także czas refleksji nad przeszłością i przyszłością regionu.

Słownik kataloński

Kataloński język ma swoje oficjalne słowniki i gramatyki, które są uznawane przez Real Acadèmia de Bones Lletres, katalońską akademię językową. Słowniki te zawierają około 100 000 słów, w tym wiele słów o charakterze technicznym i naukowym. Katalońska gramatyka jest stosunkowo prostsza niż gramatyka hiszpańska czy francuska, co ułatwia naukę języka.

Język dynamiczny

Kataloński język jest językiem dynamicznym, który wciąż się rozwija i zmienia wraz z upływem czasu. W ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci język ten przeszedł wiele zmian i reform, które mają na celu ułatwienie jego nauki i zwiększenie jego prestiżu na świecie. Kataloński język jest obecnie na dobrej drodze do stania się jednym z ważnych języków międzynarodowych.

Ważny element katalońskiej tożsamości

Kataloński język jest nie tylko językiem używanym na co dzień przez mieszkańców Katalonii, ale także ważnym elementem katalońskiej tożsamości. Dla wielu Katalończyków język ten jest wyrazem ich kultury, historii i tradycji, a jego utrzymanie i rozwój jest dla nich sprawą bardzo ważną. Dlatego też, mimo trudności, jakie niesie ze sobą zachowanie i rozwój języka, Katalończycy starają się przekazywać go kolejnym pokoleniom i pielęgnować jego znaczenie w życiu społecznym i politycznym regionu.

Ciekawe idiomy i powiedzenia w języku katalońskim

 

Warto zwrócić uwagę na idiomy i powiedzenia katalońskie, które mogą dać Polakowi fascynujący pogląd na podobieństwa i różnice kulturowe. 

 

kataloński idiom / powiedzenie 

tłumaczenie dosłowne na polski

polski odpowiednik

De l'arbre dolent no esperis bon fruit  Nie spodziewaj się dobrego owocu ze złego drzewa  Niedaleko pada jabłko od jabłoni 
Entrar per una orella i sortir per l'altre  Co wchodzi jednym uchem, wychodzi drugim  Najlepsze rady nie są brane pod uwagę 
L'àliganocaçamosques  Orzeł nie poluje na muchy  Orzeł nie zajmuje się łapaniem much 
Les persones es troben, les muntanyes no  Ludzie się spotykają, a góry nie  Góra z górą się nie zejdzie, ale człowiek z człowiekiem zawsze 
Obracomençada, migacabada  Początek pracy to połowa jej całości   Dobry początek to połowa sukcesu 
Quanelgatno hi es,lesratesballen  Gdy nie ma kota, to szczury tańczą  Gdy nie ma kota, to myszy harcują 
Pagant,santPerecanta  Jeśli zapłacisz, to Święty Piotr zaśpiewa  Kto płaci, ten wymaga 

 

Praktyczny słowniczek polsko - kataloński

 

wyrażenie polskie

wyrażenie katalońskie

tak tak (tac)
nie no (no)
proszę si us plau (si us plau)
dziękuję gràcies (gràcies)
przepraszam ho sento (ho sento)
dzień dobry bon dia (bon dia)
dobry wieczór bona nit (bona nit)
dobranoc bona nit (bona nit)
do widzenia adeu (adeu)
cześć (na powitanie) hola (ola)
Jak się masz? com estàs? (com estàs)
Dziękuję, dobrze.  gràcies, bé. (gràcies, bé)
Nazywam się... Em dic... (em dik)
Nie rozumiem no entenc (no entenc)
Jestem Polką / Polakiem Sóc polonesa / polonès (sok polonéza / polonés)