Czytaj stronę główną POZENA

tłumacz japoński

Język japoński - fakty i ciekawostki

 

Językiem japońskim jako ojczystym posługuje się ok. 130 mln. ludzi (ok. 2% mieszkańców globu). Pod względem liczby rodzimych użytkowników język ten znajduje się na 9. miejscu na liście najczęściej stosowanych języków na świecie.

Nihongo jest językiem urzędowym w Japonii. Uznawany jest również jako język regionalny w stowarzyszonej z USA Republice Palau (konkretnie w stanie Angaur).

Geneza japońskiego była i jest przedmiotem sporów wśród lingwistów. Doszukiwano się związków z językami ałtajsko-uralskimi, językami południowej Azji, a nawet językami indoeuropejskimi. Początki pisma japońskiego datuje się na przełom IV i V w. naszej ery, kiedy to podjęto próby zapisu mowy japońskiej za pomocą znaków chińskich. Najstarsze zachowane teksty japońskie pochodzą z VIII w. Proces kształtowania się współczesnego japońskiego rozpoczął się z nastaniem epoki Edo na początku XVII w.

Pismo japońskie jest jednym z najbardziej skomplikowanych rodzajów pism we współczesnych językach. Występują w nim trzy rodzaje znaków: hiragana i katakana (oba składają się z 46 symboli i służą do zapisu sylab) oraz kanji (zaczerpnięty z pisma chińskiego zbiór ok. 60 tys. ideogramów). Ponadto istnieje też system romaji, który służy do zapisywania znaków japońskich za pomocą alfabetu łacińskiego.

Standardowy język japoński jest oparty na dialekcie tokijskim. Ukształtowanie geograficzne Japonii (kraj ten składa się z wielu wysp, na których występują łańcuchy górskie) sprzyjało wyodrębnieniu się szeregu dialektów regionalnych. Niektóre z nich (np. dialekty stosowane na północnych i południowych krańcach archipelagu japońskiego) wykazują cechy specyficzne bardzo utrudniające ich rozumienie przez Japończyków z innych regionów.

Japoński nie należy do języków oficjalnych ważnych organizacji międzynarodowych.

W języku japońskim odnajdziemy dużą liczbę zapożyczeń z różnych języków. W początkowym okresie historii języka były to głównie zapożyczenia z chińskiego. Na początku ery nowożytnej do japońszczyzny trafiały pożyczki z języka portugalskiego, np. パン [pan] – chleb. Po zakończeniu ery izolacjonizmu (kres epoki Edo w 1853 r.) japoński wzbogacał swoją leksykę zapożyczeniami z różnych języków europejskich: niemieckiego, francuskiego i – szczególnie w ostatnich dekadach – z angielskiego.

Z kolei z japońskiego do innych języków przeniknęło wiele słów nierozerwalnie związanych z rodzimą kulturą, np. karate, origami, samuraj czy sushi.

Skuteczna komunikacja w języku japońska związana jest z przestrzeganiem norm grzecznościowych, co wiąże się z koniecznością opanowania systemu honoryfikatywnego. W zależności od statusu społecznego odbiorcy komunikatu stosuje się odpowiednie rzeczowniki bądź stosowne końcówki czasowników.

W japońskim słowa nie odmieniają się przez rodzaj gramatyczny i liczbę.

Typowy szyk wyrazów w japońskim to podmiot-dopełnienie-orzeczenie. Czasownik występuje więc na końcu zdania.

Język japoński ma specyficzną strukturę zdania

Japoński jest językiem aglutynacyjnym, co oznacza, że słowa składają się z kilku elementów oznaczających różne cechy, np. rodzaj, liczbę czy czasownik. Zdania w japońskim mają odmienną strukturę niż w językach zachodnich - czasownik umieszczony jest na końcu zdania, a podmiot i dopełnienie są zazwyczaj oddzielone od siebie. Dla osób mówiących po polsku, nauka japońskiego może być fascynującym doświadczeniem, pozwalającym na odkrycie nowych sposobów wyrażania myśli.

Słowo "arigatou" nie oznacza "dziękuję"

Jednym z najbardziej znanych słów japońskich jest "arigatou", które zwykle tłumaczy się na "dziękuję". Jednak w japońskim słowo to ma szersze znaczenie - oznacza nie tylko podziękowanie, ale również wdzięczność i szacunek. Dla osób mówiących po polsku, warto zwrócić uwagę na bogactwo znaczeniowe japońskich słów i ich kontekstowe użycie.

Trudna do opanowania pisownię

Pismo japońskie składa się z trzech rodzajów znaków: kanji (chińskie znaki), hiragana i katakana (sylabariusze). Każdy rodzaj znaków ma swoje zastosowanie i pozwala na wyrażanie różnych poziomów formalności czy nastroju. Dla osób mówiących po polsku, nauka japońskiej pisowni może być wyzwaniem, ale jednocześnie pozwala na zgłębienie bogactwa japońskiego piśmiennictwa.

Język honorowy

Japoński jest językiem, w którym stosuje się wiele form grzecznościowych i honorowych. Podczas rozmowy z osobą starszą czy przełożonym, należy używać odpowiednich form i zwrotów, aby wyrazić szacunek i pokorę. Dla osób mówiących po polsku, poznanie kultury japońskiej może być cennym doświadczeniem, pozwalającym na zrozumienie różnic kulturowych i zachowań społecznych.

Wiele dialektów

Japoński to język o bogatej historii i tradycji, co przyczyniło się do powstania wielu dialektów, które są używane na różnych obszarach kraju. Dialekty te różnią się między sobą w zależności od regionu, w którym są używane, a także od sytuacji społecznej i wieku osoby mówiącej. Dla osób mówiących po polsku, nauka różnych dialektów japońskich może być fascynującym doświadczeniem, pozwalającym na poznanie bogactwa kulturowego Japonii.

Zapożyczenia

Japoński jest językiem, który posiada wiele słów pochodzących z innych języków, w tym z chińskiego czy angielskiego. Te wypożyczone słowa nazywa się "gairaigo". Słowa te mają często zmienione znaczenie lub sposób pisowni w porównaniu z oryginalnymi językami, co może być wyzwaniem dla osób mówiących po polsku. Z drugiej strony, obecność słów wypożyczonych z innych języków sprawia, że japoński jest językiem otwartym na wpływy zewnętrzne.

Język akcentowy

W japońskim akcent wyrazowy jest bardzo ważny. Każde słowo składa się z sylab, a na jednej z nich pada tzw. "akcent wyrazowy". Miejsce akcentu może wpłynąć na znaczenie słowa i sposób jego odczytania. Dla osób mówiących po polsku, nauka japońskiego akcentu wyrazowego może być wyzwaniem, ale jednocześnie pozwala na lepsze zrozumienie i płynne porozumiewanie się w japońskim.

Wiele form rzeczowników i czasowników

Japoński posiada wiele form rzeczowników i czasowników, w zależności od ich rodzaju, liczby czy formy grzecznościowej. W japońskim czasowniki nie mają odmiany czasu, ale są stosowane różne formy, które wyrażają czas czy aspekt czynności. Dla osób mówiących po polsku, nauka japońskich form rzeczowników i czasowników może być wyzwaniem, ale jednocześnie pozwala na lepsze zrozumienie japońskiej gramatyki.

System pisma

Japoński posiada trzy rodzaje pisma: hiraganę, katakanę oraz kanji. Hiragana i katakana to dwa podstawowe rodzaje pisma japońskiego, służące do zapisywania słów, które nie posiadają odpowiednika w kanji, ale także do fonetycznego zapisu kanji. Kanji natomiast, to pochodzące z chińskiego logogramy, reprezentujące określone znaczenia i wyrazy. Nauka japońskiego systemu pisma może być wyzwaniem dla osób mówiących po polsku, ale jednocześnie jest to jeden z najciekawszych aspektów japońskiego języka.

Język kultury

Japoński język i kultura są ze sobą nierozerwalnie związane. Język japoński zawiera wiele słów i wyrażeń, które odzwierciedlają kulturowe wartości i tradycje Japonii. Na przykład, istnieje wiele słów na określenie elementów japońskiej kultury, takich jak sztuka bonsai czy ceremonia picia herbaty. Dla osób mówiących po polsku, nauka japońskiego języka i kultury może być fascynującym doświadczeniem, pozwalającym na pełne zanurzenie się w bogatej kulturze Japonii.

Japoński język to język o bogatej historii i tradycji, który charakteryzuje się wieloma ciekawymi i unikalnymi aspektami, takimi jak system pisma, bogactwo dialektów, liczne formy rzeczowników i czasowników, czy też akcent wyrazowy. Nauka japońskiego może być wyzwaniem dla osób mówiących po polsku, ale jednocześnie pozwala na odkrywanie fascynującej kultury i tradycji kraju kwitnącej wiśni.

Pułapki językowe w tłumaczeniu z języka japońskiego 

 

Zdarza się, że intuicja podpowiada komuś tłumaczenie. które może prowadzić do pomyłek. Takie pomyłki mogą wydawać się śmieszne, ale mogą mieć poważne konsekwencje. Profesjonalny tłumacz zwraca baczną uwagę na słowa, które brzmią podobnie w dwóch językach, ale posiadają odmienne znaczenia, take jak przykłady poniżej. 

 

Słowo japońskie

Prawidłowe tłumaczenie na polski

Uwaga na błędne tłumaczenie!

から(kara) z kara - 罰(batsu)
こら(kora) hej, cześć kora - 樹皮(juhi)
スパ(supa) spa zupa - スープ(sūpu)
だま(tama) piłka tama - ダム(damu)
テン(ten) dziesięć ten - この(kono)
パン(pan) chleb pan - 紳士(shinshi)
また(mata) także, również mata - マット(matto)
やあ(yā) cześć (powitanie) ja - 私(watashi)
傘(kasa) parasol kasa - レジ(reji)
山(yama) góra jama - 空洞(kūdō)

 

Ciekawe idiomy i powiedzenia w języku japońskim

 

Warto zwrócić uwagę na idiomy i powiedzenia japońskie, które mogą dać Polakowi fascynujący pogląd na podobieństwa i różnice kulturowe. 

 

japoński idiom / powiedzenie 

tłumaczenie dosłowne na polski

polski odpowiednik

花より団子 (hana yori dango) Bardziej wolę kluski niż kwiaty coś, co jest praktyczne i użyteczne jest lepsze niż piękne ale bezużyteczne
猿も木から落ちる (saru mo ki kara ochiru) Nawet małpy spadają z drzewa nawet ci, którzy są zwykle bardzo dobrzy, czasem popełniają błędy
絵に描いた餅 (e ni kaita mochi) Ryż kleisty na obrazku coś, co wydaje się wspaniałe lub pożądane, ale nieosiągalne
猫をかぶる (neko wo kaburu) Zakładać maskę kota udawać niewinność lub udawać, że się czegoś nie wi
鬼に金棒 (oni ni kanabo) Kij ze złota dla demona coś, co uczyniłoby kogoś potężnego jeszcze bardziej potężnym
兎に角 (usagi ni kaku) Rogi królika wyrażenie oznaczające "w każdym razie" lub "niezależnie od wszystkiego"
猫に小判 (neko ni koban) moneta dla kota darowanie pieniędzy na niepotrzebne cele
狐につままれた (kitsune ni tsumamareta) zostać złapanym przez lisa być oszukanym
二兎追う者は一兎も得ず (nito ou mono wa itto mo ezu) ten, kto goni dwa zające, nie złapie ani jednego kto za dużo chce, nic nie osiągnie
獅子身中の虫 (shishi shinju no mushi) owad w ciele lwa człowiek, który wydaje się silny, ale ma słabe punkty
虎穴に入らずんば虎子を得ず (koan ni irazunba koji wo ezu) jeśli nie wejdziesz do jaskini tygrysa, nie pokonasz tygrysa bez ryzyka nie ma sukcesu
三日坊主 (mikka bouzu) mnich na trzy dni ktoś, kto szybko się poddaje

 

Praktyczny słowniczek polsko - japoński

 

wyrażenie polskie

wyrażenie japońskie

tak はい (Hai)
nie いいえ (Iie)
proszę お願いします (Onegaishimasu)
dziękuję ありがとう (Arigatou)
przepraszam すみません (Sumimasen)
dzień dobry こんにちは (Konnichiwa)
dobry wieczór こんばんは (Konbanwa)
dobranoc おやすみなさい (Oyasuminasai)
do widzenia さようなら (Sayounara)
cześć (na powitanie) こんにちは (Konnichiwa)
Jak się masz? お元気ですか? (Ogenki desu ka?)
Dziękuję, dobrze.  ありがとう、元気です (Arigatou, genki desu)
Nazywam się... 私の名前は...です (Watashi no namae wa...desu)
Nie rozumiem わかりません (Wakarimasen)
Jestem Polką / Polakiem 私はポーランド人です (Watashi wa Pōrandojin desu)