Język irlandzki - fakty i ciekawostki
Językiem irlandzkim jako ojczystym posługuje się zaledwie 140 tys. ludzi. Znajomością irlandzkiego jako drugiego języka legitymuje się ok. 1 mln. Irlandczyków.
Gaeilge jest obok angielskiego językiem urzędowym w Irlandii. Ponadto posiada status języka mniejszości w Irlandii Północnej.
Irlandzki należy do grupy goidelskiej języków celtyckich, które wchodzą w skład rodziny indoeuropejskiej. Uznawany jest za jeden z najstarszych języków na kontynencie europejskim. Najstarszy zachowany zabytek piśmiennictwa irlandzkiego (Amra Choluim Chille) pochodzi z końca VI w. n.e. Choć irlandzki był zwalczany przez kilka stuleci przez okupantów angielskich, niemal do połowy XIX w. stanowił język większości mieszkańców „zielonej wyspy”. Jednak pod koniec XIX w. gaeilge był zagrożony wymarciem. Po odzyskaniu przez Irlandię niepodległości w 1922 r. podjęto szereg działań zmierzających do rewitalizacji tego języka (m.in. wprowadzono nauczanie irlandzkiego do szkół).
Współcześnie język irlandzki jest stosowany głównie w zachodnich i częściowo w południowych regionach Republiki Irlandii. Obszary, na których pielęgnuje się znajomość języka i kultury irlandzkiej określa się mianem Gaeltachtaí (w liczbie pojedycznej Gaeltacht). Wyróżnia się trzy zasadnicze dialekty: munsterski, ulsterski i Connacht. Występują pomiędzy nimi dość znaczące różnice leksykalne, składniowe oraz morfologiczne. Instytucją odpowiedzialną za promocję irlandzkiego jest Instytut Irlandzki (Foras na Gaeilge) z siedzibami w Dublinie i Belfaście.
Irlandzki jest jednym z języków oficjalnych UE.
Cechą charakterystyczną gramatyki irlandzkiej jest mutacja początkowych elementów wyrazów (wymieniane są spółgłoski na początku słów). Zjawisko to występuje np. w przypadku, gdy przed rzeczownikiem stosuje się zaimek dzierżawczy: a chosa (pol. jego nogi), a cosa (jej nogi) i a gcosa (ich nogi).
W irlandzkim, podobnie jak w innych językach celtyckich, obowiązuje szyk zdaniowy orzeczenie-podmiot-dopełnienie. Przykładem tego jest zdanie Labhraíonn Seán Gaeilge (pol. Sean mówi po irlandzku, w dosłownym tłumaczeniu Mówi Sean irlandzki).
W języku irlandzkim nie ma odpowiedników dla słów tak i nie. Ich sens wyrażany jest poprzez powtórzenie formy czasownika zawartej w pytaniu (twierdzącej bądź przeczącej).
Najdłuższe słowo irlandzkie liczy zaledwie 21 liter - jest to rzeczownik grianghrafadóireachta (pol. fotografia jako dział).
Język z długą historią
Język irlandzki, zwany również gaelickim, jest jednym z najstarszych języków w Europie. Jego początki sięgają co najmniej II wieku p.n.e., kiedy to przybyli na wyspę Celtowie. W ciągu wieków język ten przetrwał mimo wpływów innych kultur i języków, takich jak łacina, staroangielski, normandzki czy angielski. Dla Polaków nauka języka irlandzkiego może być fascynującą podróżą przez historię i kulturę Irlandii, pozwala także zrozumieć bogatą literaturę oraz lokalne tradycje i obyczaje.
Język urzędowy Irlandii
Mimo że większość mieszkańców Irlandii posługuje się językiem angielskim, to język irlandzki jest językiem urzędowym tego kraju i ma równy status z językiem angielskim. Znajomość języka irlandzkiego może być przydatna dla Polaków mieszkających w Irlandii, zwłaszcza jeśli planują pracować w sektorze publicznym lub naukowym, gdzie znajomość obu języków może być wymagana.
Język z unikalną gramatyką i fonetyką
Język irlandzki ma unikalną gramatykę i fonetykę, która różni się od większości języków indoeuropejskich. Wyróżnia się między innymi systemem inicjalnych mutacji, szczególną kolejnością słów oraz specyficznym akcentem, który opiera się na długości samogłosek. Nauka języka irlandzkiego może być dla osób mówiących po polsku wyjątkowym wyzwaniem, ale jednocześnie daje możliwość zrozumienia innych języków celtyckich, takich jak szkocki gaelicki czy walijski.
Język mniejszościowy ożywiający się
W ostatnich latach język irlandzki zyskuje na popularności wśród młodego pokolenia Irlandczyków, którzy coraz częściej uczą się go jako języka ojczystego lub drugiego języka. Wzrost zainteresowania językiem irlandzkim wiąże się z większą świadomością tożsamości narodowej oraz chęcią zachowania dziedzictwa kulturowego. Dla osób mówiących po polsku, nauka języka irlandzkiego może być sposobem na lepsze zrozumienie współczesnej Irlandii oraz jej mieszkańców.
Język nauczany w szkołach
W systemie edukacji w Irlandii język irlandzki jest obowiązkowym przedmiotem nauczania od przedszkola aż do końca szkoły średniej. Dla osób mówiących po polsku, które mają dzieci uczące się w irlandzkich szkołach, znajomość języka irlandzkiego może pomóc w lepszym zrozumieniu systemu edukacji oraz wspieraniu dzieci w nauce tego języka.
Literatura w języku irlandzkim
Język irlandzki ma bogatą tradycję literacką, sięgającą średniowiecza. Wśród najbardziej znanych dzieł literatury irlandzkiej są m.in. Táin Bó Cúailnge czy Dindsenchas. Dla osób mówiących po polsku, nauka języka irlandzkiego może być okazją do odkrycia tej fascynującej literatury oraz zrozumienia wpływu języka na twórczość wielu współczesnych irlandzkich pisarzy, takich jak Samuel Beckett czy Seamus Heaney.
Język używany w mediach
W Irlandii istnieje kilka stacji radiowych i telewizyjnych nadających wyłącznie w języku irlandzkim, takich jak TG4 czy Raidió na Gaeltachta. Dla osób mówiących po polsku, nauka języka irlandzkiego może być sposobem na poszerzenie wiedzy o kulturze i aktualnościach w Irlandii oraz na nawiązanie kontaktów z miejscową społecznością.
Gaeltacht – obszary języka irlandzkiego
W Irlandii istnieją tzw. obszary Gaeltacht, gdzie język irlandzki jest wciąż używany jako język codzienny. Znajomość języka irlandzkiego może pozwolić osobom mówiącym po polsku na pełniejsze zrozumienie życia i kultury tych regionów, a także na lepsze zintegrowanie się z lokalnymi społecznościami.
Język o unikatowej fonologii
Język irlandzki posiada unikatową fonologię, która różni się od większości języków europejskich. Osobom mówiącym po polsku nauka języka irlandzkiego może dać okazję do odkrycia nowych dźwięków i sposobów wymowy, takich jak szerokie i wąskie samogłoski czy szczególny sposób artykulacji spółgłosek.
Wpływ języka irlandzkiego na współczesną kulturę
Współcześnie język irlandzki znajduje zastosowanie nie tylko w edukacji czy mediach, ale również w różnych dziedzinach sztuki, takich jak muzyka, teatr czy poezja. W Irlandii odbywają się festiwale i wydarzenia kulturalne, które promują twórczość w języku irlandzkim. Dla osób mówiących po polsku, nauka języka irlandzkiego może stanowić doskonałą okazję do zanurzenia się w bogactwie irlandzkiej kultury oraz odkrycia nowych artystów i twórców, którzy wykorzystują język irlandzki jako narzędzie wyrazu artystycznego.
Ciekawe idiomy i powiedzenia w języku irlandzkim
Warto zwrócić uwagę na idiomy i powiedzenia irlandzkie, które mogą dać Polakowi fascynujący pogląd na podobieństwa i różnice kulturowe.
irlandzki idiom / powiedzenie |
tłumaczenie dosłowne na polski |
polski odpowiednik |
Níl saoi gan locht | Nie ma mędrca bez winy | Wszyscy popełniamy błędy; błądzić jest rzeczą ludzką |
Cuir síoda ar ghabhar ach is gabhar i gcónaí é | Ubierz kozę w jedwab i nadal będzie kozą | Nawet w Paryżu nie zrobią z owsa ryżu |
Filleann an feall ar an bhfeallaire | Zły uczynek wraca do sprawcy | Kto kopie dołki, ten sam w nie wpada |
An té a bhíónn siúlach, bíonn scéalach | Ten kto podróżuje ma wiele do powiedzenia | Podróże kształcą |
Is binn béal ina thost | Słodkie usta są ciche | Milczenie jest złotem |
Na bac le mac an bhacaigh, agus ní bhacaigh mac an bhacaigh leat | Nie zawracaj głowy synowi żebraka, to syn żebraka nie będzie ci zawracał głowy | Pilnuj własnego nosa |
Bíonn adharca fada ar na buaibh thar lear | Zamorskie krowy mają długie rogi | Cudze chwalicie, swego nie znacie |
An té a luíonn le madaí, eiroidh sé le dearnaid | Kto się kładzie spać z psami, wstaje z wszami | Każde działanie ma swoje konsekwencje. |
Cennik tłumaczeń pisemnych: ile kosztuje profesjonalne tłumaczenie irlandzkie?
Orientacyjny cennik tłumaczeń z języka irlandzkiego oraz na język irlandzki: pisemnych, przysięgłych, ekspresowych, specjalistycznych i ustnych, w tym polsko-irlandzkich, irlandzko-polskich a także bezpośrednich pomiędzy językiem irlandzkim i innymi językami obcymi bez języka polskiego.
Tłumaczenia pisemne
|
Zwykłe, przysięgłe, specjalistyczne, ekspresowe |
z języka irlandzkiego na język polski | od 0,25 zł / słowo |
z języka polskiego na język irlandzki | od 0,25 zł / słowo |
z języka irlandzkiego na inny język | od 0,25 zł / słowo |
z innego języka obcego na irlandzki | od 0,25 zł / słowo |
weryfikacja tłumaczenia | od 50% stawki tłumaczenia |
napisy do filmu (subtitling) | od 50 zł / minuta nagrania wideo |
opracowanie graficzne | od 10 zł / strona fizyczna lub grafika |
opracowanie terminologiczne | od 250 zł / h |
opłata projektowa | od 150 zł / 10% |
Tłumaczenia ustne
|
Online i na miejscu. Konsekutywne, symultaniczne, przysięgłe. |
irlandzki <> polski |
250 zł / h |
irlandzki <> inny język obcy |
500 zł / h |
minimalny blok rezerwacji |
3-8 h w zależności od produktu |
kompleksowa obsługa tłumaczeń ustnych online: platforma i zarządzanie |
kosztorys indywidualny |
wynajem sprzętu do tłumaczeń ustnych na miejscowych |
kosztorys indywidualny |
Ceny netto. Poniższa prezentacja nie stanowi oferty handlowej: każdy projekt wyceniamy zgodnie z potrzebami klienta konkurencyjnie, indywidualnie i bezpłatnie.
Praktyczny słowniczek polsko - irlandzki
wyrażenie polskie |
wyrażenie irlandzkie |
---|---|
tak | Tá (taw) |
nie | Níl (neel) |
proszę | Más é do thoil é (maw shay duh hull ay) |
dziękuję | Go raibh maith agat (guh roh mah aguht) |
przepraszam | Gabh mo leithscéal (goh muh leh-skayl) |
dzień dobry | Dia dhuit (jee-uh ghwitch) |
dobry wieczór | Tráthnóna maith (traw-noh-nuh mah) |
dobranoc | Oíche mhaith (ee-huh wah) |
do widzenia | Slán (slawn) |
cześć (na powitanie) | Dia dhuit (jee-uh ghwitch) |
Jak się masz? | Conas atá tú? (kunus ataw too?) |
Dziękuję, dobrze. | Go raibh maith agat, tá mé go maith. (guh roh mah aguht, taw may guh mah) |
Nazywam się... | Ainm dom... (an-im dum) |
Nie rozumiem | Ní thuigim (nee hig-im) |
Jestem Polką / Polakiem | Is Polannach mé / Is Polacach mé (iss pol-an-ukh may / iss pol-a-kakh may) |
Co potrafi zawodowy tłumacz polsko-irlandzki i irlandzko-polski?
Tłumacz irlandzko-polski musi posiadać szeroką wiedzę i umiejętności, aby efektywnie przekładać teksty pomiędzy tymi dwoma językami. Wiedza ta obejmuje zarówno biegłość językową, jak i zrozumienie kultury, gramatyki oraz specyfiki obu języków. Oto kilka kluczowych aspektów, które tłumacz musi znać i rozumieć.
Biegłość językowa
Tłumacz musi biegle posługiwać się zarówno językiem irlandzkim, jak i polskim. To oznacza znajomość słownictwa, gramatyki, składni oraz wymowy w obu językach. Biegłość językowa obejmuje również zdolność do zrozumienia różnych dialektów, akcentów i odmian regionalnych obu języków.
Zrozumienie kultury
Tłumaczenie tekstów z jednego języka na drugi często wymaga uwzględnienia kontekstu kulturowego. Tłumacz musi być świadomy różnic kulturowych między Irlandią a Polską, aby dokładnie oddać niuanse i konotacje zawarte w tekście. Wiedza na temat historii, tradycji, zwyczajów oraz wydarzeń społecznych i politycznych jest niezbędna do prawidłowego tłumaczenia.
Gramatyka
Gramatyka w języku irlandzkim i polskim różni się pod wieloma względami. Tłumacz musi znać i stosować się do zasad gramatycznych obu języków, takich jak odmiana czasowników, deklinacja rzeczowników, użycie czasów przeszłych, struktura zdań czy rodzaje zaimków. Błędy gramatyczne mogą prowadzić do poważnych nieporozumień, dlatego tłumacz powinien zwracać na nie szczególną uwagę.
Idiomy i frazy
W obu językach istnieje wiele idiomów i zwrotów, które nie mają dosłownego odpowiednika w drugim języku. Tłumacz musi znać te idiomy i umieć je przekładać na odpowiednie wyrażenia, które oddają ich znaczenie w języku docelowym. Ponadto tłumacz powinien zdawać sobie sprawę, że niektóre idiomy są specyficzne dla określonego regionu czy kraju i mogą być niezrozumiałe dla odbiorców z innych obszarów.
Słownictwo specjalistyczne
Tłumacz musi znać słownictwo specjalistyczne związane z daną dziedziną, taką jak medycyna, prawo czy technologia. Pozwala to na precyzyjne tłumaczenie tekstów fachowych i unikanie błędów wynikających z niezrozumienia terminologii. W miarę jak tłumacz zdobywa doświadczenie w różnych dziedzinach, jego wiedza specjalistyczna się rozszerza, co przekłada się na lepsze tłumaczenia.
Styl i rejestr
Tłumacz musi uwzględniać styl i rejestr tekstu źródłowego, tak aby przekład oddawał intencje autora. Na przykład, tekst formalny powinien być przetłumaczony na język równie formalny, podczas gdy tekst potoczny może wymagać użycia bardziej potocznego języka. Tłumacz powinien też zwracać uwagę na ton tekstu, aby zachować jego atmosferę i emocje.
Współczesny język
Tłumacz musi być na bieżąco z ewolucją języka, włączając w to nowe słowa, zwroty i zmieniające się znaczenia istniejących wyrazów. Dzięki temu tłumaczenia będą aktualne i zrozumiałe dla współczesnych odbiorców. Czasami może to oznaczać konieczność przekształcenia archaicznych bądź przestarzałych słów na współczesne odpowiedniki.
"Fałszywe przyjaciółki"
Tłumacz powinien być świadomy fałszywych przyjaciółek, czyli słów, które wydają się być związane z innymi językami, ale mają inne znaczenia. Unikanie błędów wynikających z fałszywych przyjaciółek jest kluczowe dla dokładnego tłumaczenia.
Lokalizacja
Tłumacz musi dostosowywać przekład do kontekstu lokalnego, co może obejmować dostosowanie jednostek miary, walut czy odniesień kulturowych. Celem jest uczynienie tłumaczenia jak najbardziej zrozumiałym dla odbiorców docelowych.
Tłumaczenie niestandardowych form języka
Tłumacz musi być w stanie zrozumieć i przetłumaczyć niestandardowe formy języka, takie jak slang, żargon czy dialekty. Uwzględnienie tych niuansów może przyczynić się do większej autentyczności przekładu.
Redagowanie i korekta
Tłumacz powinien być zdolny do redagowania i korygowania swojej pracy, dbając o poprawność językową, gramatyczną oraz interpunkcyjną. Umiejętność samodzielnego sprawdzania tłumaczeń i eliminowania błędów jest kluczowa dla utrzymania wysokiej jakości pracy.
Tłumaczenie kontekstowe
Tłumacz musi być w stanie uwzględniać kontekst tekstu, tak aby przekład nie był jedynie dosłowny, ale również oddawał znaczenie i cel oryginału. Tłumaczenie kontekstowe może obejmować analizowanie intencji autora, odbiorców oraz sytuacji, w której tekst ma być użyty.
Wiedza o konwencjach pisowni
Tłumacz powinien znać konwencje pisowni obu języków, takie jak systemy notacji liczb, znaki diakrytyczne, zasady pisania wielkimi literami czy zastosowanie cudzysłowów. Znajomość tych konwencji jest niezbędna dla zachowania spójności i czytelności przekładu.
Umiejętność przekładu na język ojczysty
Tłumaczenie na język ojczysty zwykle daje lepsze rezultaty, ponieważ tłumacz ma naturalne wyczucie języka docelowego. Tłumacz powinien być więc kompetentny w tłumaczeniu z języka irlandzkiego na polski i odwrotnie, ale szczególną wagę powinien przykładać do tłumaczeń na język ojczysty.
Umiejętność przekładu kreatywnego
Tłumacz musi posiadać zdolności kreatywne, aby tłumaczyć teksty artystyczne, takie jak literatura, poezja czy piosenki. W takich przypadkach, tłumacz musi dążyć do zachowania oryginalnego rytmu, stylu, znaczenia i emocji, często wymagając twórczego podejścia do tłumaczenia.
Tłumaczenie tekstów związanych z SEO
Tłumacz musi zdawać sobie sprawę z technik optymalizacji treści dla wyszukiwarek (SEO) i uwzględniać je podczas tłumaczenia. Obejmuje to odpowiednie użycie słów kluczowych, fraz i struktury tekstu, które mogą wpływać na pozycjonowanie strony w wynikach wyszukiwania.
Redagowanie i korekta
Tłumacz musi dbać o jakość swojej pracy, co obejmuje sprawdzanie tłumaczenia pod kątem błędów gramatycznych, interpunkcyjnych, stylistycznych oraz terminologicznych.
Adaptacja przekładu do celu komunikacyjnego
Tłumacz musi być w stanie dostosować tłumaczenie do celu, dla którego zostało stworzone. Na przykład, tłumaczenie reklamy wymaga innego podejścia niż tłumaczenie umowy prawnej. Tłumacz powinien zatem zwracać uwagę na kontekst i oczekiwania odbiorców.
Praca z różnymi formatami dokumentów
Tłumacz musi być biegły w pracy z różnymi formatami dokumentów, takimi jak pliki tekstowe, prezentacje czy pliki graficzne. To może wymagać umiejętności korzystania z różnych programów komputerowych, takich jak edytory tekstu, narzędzia DTP czy oprogramowanie do tłumaczenia wspomaganego komputerowo (CAT).
Znajomość oprogramowania CAT:
Współcześni tłumacze często korzystają z narzędzi CAT, które ułatwiają i przyspieszają pracę. Umiejętność korzystania z takiego oprogramowania, jak Trados czy memoQ, jest często wymagana w zawodzie tłumacza.
Tłumaczenie tekstów kreatywnych
Tłumaczenie tekstów literackich, poezji czy piosenek wymaga nie tylko doskonałej znajomości obu języków, ale także wyczucia artystycznego i kreatywności. Tłumacz musi umieć oddać piękno oryginalnego tekstu, jednocześnie zachowując jego treść i emocje.
Przekład kulturowy
Tłumacz musi być zdolny do przekładania kulturowego, czyli dostosowywania tekstu tak, aby był zrozumiały i akceptowalny dla odbiorców docelowych. Może to obejmować zmiany w przykładach, metaforach czy odniesieniach kulturowych.
Umiejętność pracy w zespole
Tłumacze często współpracują z innymi specjalistami, takimi jak redaktorzy, korektorzy czy inni tłumacze. Umiejętność pracy w zespole oraz efektywna komunikacja z innymi członkami grupy jest ważna dla osiągnięcia optymalnych rezultatów.
Zarządzanie czasem i organizacja pracy
Tłumacz musi być w stanie zarządzać swoim czasem i organizować pracę tak, aby terminowo realizować zlecenia. Wymaga to umiejętności planowania, priorytetyzacji zadań i motywacji do pracy.
Wiedza na temat etyki zawodowej
Tłumacz powinien znać i przestrzegać zasad etyki zawodowej, takich jak zachowanie poufności informacji, rzetelność w pracy oraz uczciwość wobec klientów i współpracowników. Poszanowanie tych zasad buduje zaufanie i profesjonalizm w branży tłumaczeniowej.
Umiejętność uczenia się i rozwoju zawodowego
Tłumacz powinien być otwarty na rozwój zawodowy i ciągłe doskonalenie swoich umiejętności. Uczestnictwo w szkoleniach, warsztatach czy konferencjach branżowych pozwala na zdobywanie nowych kompetencji i utrzymanie bieżącej wiedzy na temat zmian w językach, technologii oraz trendów w tłumaczeniach.
Wielu klientów zaczynało od tłumaczenia własnych projektów samodzielnie, zanim się poznaliśmy.
Jeżeli nie masz czasu nabywać wszystkich powyższych umiejętności, samodzielne tłumaczenie może okazać się nieefektywne: na pewno nie będzie dla Firmy ani lepsze, ani tańsze, ani bardziej przyjemne niż nawiązanie profesjonalnej współpracy z Pozeną.
Wyceń projekt i przekonaj się osobiście.
Bardzo cieszymy się z codziennych życzliwych komentarzy klientów. Potwierdzają one naszą formułę i jak nic innego zachęcają do nieustannego rozwoju, nauki i starań.
Jesteśmy też bardzo dumni, kiedy codzienna praca owocuje prestiżowymi wyróżnieniami światowej klasy. Taką nagrodę otrzymaliśmy niedawno podczas dorocznej gali Association of Translation Companies, jednej z najbardziej prestiżowych organizacji branży językowej na Ziemi. Bardzo dziękujemy!