tłumacz bułgarski
Język bułgarski - fakty i ciekawostki
Język bułgarski jest językiem urzędowym Bułgarii i jednym z języków urzędowych Unii Europejskiej. Jest również używany przez mniejszości narodowe w krajach takich jak Serbia, Grecja i Turcja. W sumie, językiem bułgarskim posługuje się ponad 9 milionów ludzi na całym świecie (ok. 0,13% mieszkańców globu).
Bułgarski jest językiem urzędowym w Bułgarii. Ponadto posiada status języka mniejszości w Rumunii, Serbii, na Słowacji, Ukrainie i Węgrzech.
Język bułgarski należy do grupy języków południowosłowiańskich. W ciągu wieków język ten był pod wpływem innych języków, takich jak grecki, turecki i rosyjski, co wpłynęło na jego rozwój i ewolucję. Język starobułgarski odegrał dużą rolę w upowszechnianiu piśmienności w przypadku pozostałych języków słowiańskich. Zapisywany jest cyrylicą, która zastąpiła pierwotnie stosowaną głagolicę na przełomie VIII i IX w. Bułgarski w dalszych stadiach rozwoju ulegał wpływom języków greckiego i w szczególności tureckiego, zapożyczając z nich wiele słów. Wraz z kresem okupacji tureckiej na ziemiach bułgarskich w XIX w. następowało odrodzenie języka bułgarskiego. Wiele wyrazów pochodzenia tureckiego zostało zastąpione zapożyczeniami rosyjskimi.
Na terenie Bułgarii wyróżnia się ok. 70 dialektów języka bułgarskiego, które przyporządkowane są do jednej z dwóch głównych grup: zachodniej (tzw. twarda mowa) i wschodniej (miękka mowa). Główna różnica fonetyczna między nimi sprowadza się do odmiennych sposobów realizowania dawnej samogłoski słowiańskiej ‘jat’ (Ѣ). Niektórzy lingwiści bułgarscy uznają też język macedoński za dialekt bułgarskiego ze względu na liczne podobieństwa strukturalne.
Cechą wyróżniającą bułgarski na tle pozostałych języków słowiańskich jest brak odmiany rzeczowników przez przypadki. Inną swoistością jest rodzajnik określony (odpowiednik angielskiego the), który dołączany jest jako przyrostek do rzeczownika, np. човек (chovek) (pol. człowiek) → човекът.
System czasowników bułgarskich jest z kolei bardziej skomplikowany ze względu na możliwość odmiany i występowanie aż 9 czasów gramatycznych.
Ponieważ we współczesnym bułgarskim nie występuje bezokolicznik, za podstawową formę czasownika uznaje się jego formę w 1. osobie liczby pojedynczej czasu teraźniejszego.
W bułgarskim akcent jest ruchomy, a różnice w akcencie wyrazowym czasem skutkują różnicami znaczeniowymi.
Za najdłuższy wyraz w języku bułgarskim uznaje się 39-literowy czasownik непротивоконституционствувателствувайте (neprotivokonstitutsionstvuvatel-stvuvayte), który oznacza „nie podejmować działań antykonstytucyjnych”.
Jednym z najbardziej widocznych wpływów języka bułgarskiego na język polski jest zapożyczenie kilku słów. Przykłady takich słów to: cyrylica, cyrk, dżinsy, koszula, a także jedzenie takie jak szopska sałatka czy banica. Jednak ilość słów pochodzących z bułgarskiego jest stosunkowo niewielka w porównaniu z innymi językami.
Innym wpływem języka bułgarskiego na język polski może być podobieństwo w niektórych konstrukcjach gramatycznych. Oba języki stosują na przykład końcówki, które określają rodzaj i liczbę wyrazów. W języku bułgarskim, takie końcówki są bardziej skomplikowane, ale podobieństwo w tym aspekcie może ułatwić naukę języka.
Normy języka bułgarskiego reguluje Instytut Języka Bułgarskiego, który wchodzi w skład Bułgarskiej Akademii Nauk.
Pułapki językowe w tłumaczeniu z bułgarskiego
na polski
Zdarza się, że intuicja podpowiada komuś tłumaczenie. które może prowadzić do pomyłek. Takie pomyłki mogą wydawać się śmieszne, ale mogą mieć poważne konsekwencje. Profesjonalny tłumacz zwraca baczną uwagę na słowa, które brzmią podobnie w dwóch językach, ale posiadają odmienne znaczenia, take jak przykłady poniżej.
Słowo bułgarskie |
Prawidłowe tłumaczenie na polski |
Uwaga na błędne tłumaczenie! |
булка(bulka) | panna młoda | bułka - ролка(rolka) |
гора(gora) | las | góra - планина(planina) |
дворец(dvorets) | pałac | dworzec - станция(stantsiya) |
диван(divan) | tapczan, kanapa | dywan - килим(kilim) |
запомня(zapomnja) | zapamiętać | zapomnieć - забравям(zabravjam) |
матка(matka) | macica | matka - майка(maĭka) |
родина(rodina) | kraj | rodzina - семейство(semeĭstvo |
час(chas) | godzina | czas - времe(vreme) |
часовник(chasovnik) | zegarek | czasownik - глагол(glagol) |
ягода(jagoda) | truskawka | jagoda - боровинка(borovinka) |